پژوهشـکده تحقیقـات راهبردی
مجمـع تشخیـص مصلـحت نظـام
فصلنامه روابط خارجی
2008-5419
2588-6541
7
2
2015
06
22
تحلیل ماهیت همکاری در روابط جمهوری اسلامی ایران و چین
FA
سیدشمسالدین
صادقی
sh.sadeghi1971@gmail.com
کامران
لطفی
klotfei@yahoo.com
یکی از رویکردهای مطرح در سیاست خارجی جمهوری اسلامی، سیاست نگاه به شرق است. اتخاذ این رویکرد، در اولویت سیاست خارجی ایران در پی گذشت یک دهه از قطع روابط دیپلماتیک ایران با ایالات متحده امریکا و تشدید تحریمهای گسترده این کشور و نیز اتحادیه اروپا علیه جمهوری اسلامی ایران است. در این راستا جمهوری اسلامی ایران تلاش نمود تا در جهت تأمین بخشی از آرمانها و اهداف سیاسی خود با اتخاذ این رویکرد جدید، از تکقطبی شدن ساختار نظام بینالملل پس از جنگ سرد، جلوگیری نماید. در این میان، کشور چین بهعنوان یک قدرت برتر در نظام بینالملل که ماتریس قدرتش همواره در حال اوج گرفتن است و شاخصهای برتری قدرت خود را در ابعاد مختلف اقتصادی، نفوذ سیاسی و نظامی ارتقاء بخشیده است، مورد توجه دستگاه دیپلماسی ایران قرارگرفت تا از طریق توسعه همکاری با این کانون ثروت و قدرت بینالمللی، بخشی از اهداف ملی ایران در سطوح منطقهای و بینالمللی تأمین شود. با توجه به این مهم، پرسش اصلی پژوهش حاضر آن است که جمهوری اسلامی ایران از ایجاد ائتلاف راهبردی با چین چه اهدافی را دنبال میکند؟ برای پاسخ به این پرسش، پژوهش حاضر فرضیه ذیل را به سنجش میگذارد: جمهوری اسلامی ایران در پی آن است که با ایجاد ائتلاف راهبردی، از چین به عنوان یک شریک تجاری و متحدی راهبردی در نهادهای بینالمللی بهرهگیرد. روش تحقیق در این پژوهش، تحلیلی- توصیفی است و برای تبیین مسئله پژوهش از نظریه چرخش قدرت و نقش، بهره گرفته میشود.
ایران,چین,ائتلاف راهبردی,سیاست خارجی
https://frqjournal.csr.ir/article_123675.html
https://frqjournal.csr.ir/article_123675_bbec985489b8e746b6e208f8dcea1d63.pdf
پژوهشـکده تحقیقـات راهبردی
مجمـع تشخیـص مصلـحت نظـام
فصلنامه روابط خارجی
2008-5419
2588-6541
7
2
2015
06
22
پیامدهای امنیتی کشف گاز در مدیترانه شرقی
FA
قدرت
رشیدی
نبیالله
ابراهیمی
ebrahimiir@modares.ac.ir
این مقاله در پی پاسخ به این پرسش است که کشف گاز چه تاثیری بر تغییر معادلات قدرت در منظومه امنیتی مدیترانی شرقی و غرب آسیا داشته است؟ با عنایت به اهمیت انرژی در امنیت اسرائیل و شکلدهی به منظومه امنیتی مناطق یادشده، کشف گاز در مدیترانه شرقی باعث ارتقای جایگاه رژیم صهیونیستی در منظومه امینیت منطقه شده و این رژیم سعی دارد تا از گاز به عنوان ابزاری برای دستیابی به اهداف منطقهای خود استفاده نماید. به طور کلی کشف گاز سومین منبع تنش را در کنار دو منبع دیگر یعنی زمین و آب، به منابع تنش منطقهای اضافه نموده است. کشف گاز در سرزمینهای اشغالی باعث شده تا رژیم صهیونیستی به منظور حفظ وابستگی فلسطینیها نه تنها مانع از دستیابی به منابع گازی آنها شود، بلکه با عقد قرارداد فروش گاز، وابستگی فلسطینیها را به خود شدت بخشد. از طرف دیگر، این امر تشدید تنش بین اسرائیل و لبنان را در پی داشته است و همزمان باعث تشکیل ائتلافهای جدید منطقهای شده است. با عنایت به ظرفیت بالای ایران در تامین انرژی مورد نیاز کشورهای پیرامون این رژیم، اسرائیل سعی دارد تا با استفاده از ابزار جدید خود یعنی گاز، جلو وابستگی احتمالی کشورهای پیرامون خود و همچنین شرکای غربیاش به منابع گازی ایران را بگیرد، اما با توجه به ذخایر عظیم گازی ایران، در صورت توجه جدی جمهوری اسلامی ایران به این موضوع، بهویژه در شرایط پساتحریم، اسرائیل قادر نخواهد شد تا از گاز به عنوان ابزاری برای اهداف منطقهای خود بهویژه در برابر ایران استفاده نماید.
گاز,مدیترانه شرقی,معادلات قدرت,منظومه امنیتی,غرب آسیا
https://frqjournal.csr.ir/article_123676.html
https://frqjournal.csr.ir/article_123676_99d92d5b261281951eaa6f8d7a7c9d9c.pdf
پژوهشـکده تحقیقـات راهبردی
مجمـع تشخیـص مصلـحت نظـام
فصلنامه روابط خارجی
2008-5419
2588-6541
7
2
2015
06
22
جمعیت جوان و خشونتهای سیاسی در خاورمیانه: مورد پژوهی کشور مصر
FA
محمد
آذری نجف آبادی
azarymoh@gmail.com
بررسی کشورهای مختلف نشان داده است که ساختارهای جمعیتی جوان و شرایطی که با عنوان «برآمدگی جوانان» شناخته میشود، معمولاً کشورها را مستعد انواع خشونتهای سیاسی میکند. همچنین نظریههای انقلاب تاکید دارند که این مولفه به صورت بالقوه فرصتها و انگیزشهای خشونت را بهویژه در میان کشورهای درحال توسعه افزایش میدهد و امکان بیشتری برای انقلاب با عرضه بیش از اندازه جوانانی با مطالبات حقوقی مشخص و انگیزشهایی ضدسیستمی در هنگام تعامل آنها با ترافیک نهادی متصلب و بیکاری گسترده بوجود میآورد. نظریه «برآمدگی جمعیت جوان» تاکید دارد این پدیده با افزایش خطر منازعات مسلحانه داخلی و تروریسم در نظامهای اقتدارگرا همراه است و تاثیری مشابه هم در کشورهای دموکراتیک دارد. پژوهش حاضر، درصدد درک و تشریح نسبت برآمدگی جمعیت جوان در منطقه خاورمیانه بهویژه کشور مصر پس از انقلاب این کشور در سال 2011 و سربرآوردن خشونت و تروریسم در این کشور است.
برآمدگی جمعیت جوان,خشونت,تروریسم,جنگ,مصر,کشورهای خاورمیانه
https://frqjournal.csr.ir/article_123677.html
https://frqjournal.csr.ir/article_123677_95946d8ac1144be5610952236e3de0ed.pdf
پژوهشـکده تحقیقـات راهبردی
مجمـع تشخیـص مصلـحت نظـام
فصلنامه روابط خارجی
2008-5419
2588-6541
7
2
2015
06
22
امنیت، توسعه و انتخاب استراتژیک: تلاش چین برای دستیابی به جایگاه قدرت بزرگ
FA
وحید
ذوالفقاری
zolfaghari.vahid@gmail.com
نظام بینالملل در طی سالهای اخیر شاهد خیزش فزاینده چین است که ضمن گذار از سیاستهای تجدیدنظرطلبانه و نظمریز گذشته، توسعه اقتصادی و ثبات سیاسی را در اولویت استراتژیک خود نشانیده است. اساس فلسفی سیاستهای رفتاری چین در طی سالهای اخیر، مفهوم جهان هماهنگ اما غیرمتشابه بوده است که نه تنها بر ثبات پویا و فعال تأکید نموده است، بلکه با تغییر رویکردهای اِعمالی و اِعلانی در سطوح مختلف ملی، منطقهای و بینالمللی، در تلاش برای دستیابی به اهداف استراتژیک است. پرسش از منطق استراتژیک و مکانیسمهای مدیریت سیاسی چین برای نیل به موقعیت جاری بینالمللی، به عنوان اهتمام اصلی این پژوهش است. مشارکت راهبردی در نهادهای چندجانبه، گسترش دیپلماسی اقتصادی، تعقیب سیاست درهای باز و وابستگی متقابل پیچیده و همکاری با قدرتهای بزرگ جهانی و منطقهای، به عنوان فرضیه اصلی نگاشته میباشد. این پژوهش با استفاده از مطالعه اسنادی و کتابخانهای، به تجمیع اطلاعات تحقیقی پرداخت و با استفاده از روششناسی مدیریت استراتژیک و کاربست تئوری سازهانگاری، به تبیین روند دستیابی چین به جایگاه قدرت بزرگ میپردازد.
مشارکت استراتژیک,توسعه,قدرت بزرگ,جهان هماهنگ,چین
https://frqjournal.csr.ir/article_123678.html
https://frqjournal.csr.ir/article_123678_3f1dd36f4163aaff422b2feb02ee2576.pdf
پژوهشـکده تحقیقـات راهبردی
مجمـع تشخیـص مصلـحت نظـام
فصلنامه روابط خارجی
2008-5419
2588-6541
7
2
2015
06
22
رویکرد اقتصادی در سیاست خارجی حزب عدالت و توسعه: مورد ایران
FA
رویا
رسولی
roya.rasooli1991@gmail.com
همت
ایمانی
hemmat.imani@gmail.com
ایران و ترکیه به عنوان دو بازیگر مهم و تاثیرگذار منطقه خاورمیانه، با وجود دارا بودن نقاط اشتراک فراوان، به لحاظ نوع حکومت، سیاست، اقتصاد، فرهنگ و حتی سیاست خارجی ویژگیهای خاص خود را دارند. این دو قدرت منطقهای اهداف متفاوتی در منطقه و همچنین در عرصه جهانی دنبال میکنند. از سال 2002، با روی کار آمدن حزب عدالت و توسعه، شاهد تغییراتی مهم در روابط این دو کشور هستیم که متفاوت از دوران قبل است. در این پژوهش با استفاده از روش تحقیق کیفی مبتنیبر اسناد تاریخی و کتابخانهای، ضمن تشریح اصول و جهتگیری سیاست خارجی حزب عدالت و توسعه، تاثیر آن را بر روابط اقتصادی ترکیه و ایران بررسی خواهیم کرد. بر این اساس، سئوالی که در این مقاله مطرح میشود این است که رویکرد سیاست خارجی حزب عدالت و توسعه چه تاثیری بر روابط اقتصادی ترکیه و ایران گذاشته است؟ در پاسخ به این سئوال، فرضیهای که مطرح میشود این است که علیرغم برخی تنشهای سیاسی- امنیتی، روابط اقتصادی ایران و ترکیه در دهه اخیر (از سال 2002 تا 2014)، نسبت به گذشته و به خصوص دهه 1990 بهبود یافته است و این بهبودی روابط میتواند تحتتاثیر رویکرد اقتصادی حزب عدالت و توسعه در سیاست خارجی و همچنین دکترین عمق استراتژیک داوود اوغلو و سیاست مشکلات صفر با همسایگان باشد.
حزب عدالت و توسعه,رویکرد اقتصادی,روابط اقتصادی,صادرات,واردات,سرمایهگذاری,انرژی,تحریم
https://frqjournal.csr.ir/article_123679.html
https://frqjournal.csr.ir/article_123679_697a15337dabfbe4041309df79131334.pdf
پژوهشـکده تحقیقـات راهبردی
مجمـع تشخیـص مصلـحت نظـام
فصلنامه روابط خارجی
2008-5419
2588-6541
7
2
2015
06
22
تعاملات نظامی رژیم صهیونیستی با روسیه، هند و چین
FA
طاهره
میرعمادی
miremadi@yahoo.com
محسن
شریعتینیا
m.shariatinia@gmail.com
گسترش تعاملات نظامی با قدرتهای بزرگ، یکی از اهداف کلیدی سیاست امنیتی اسرائیل در سالهای اخیر بوده است. هدف این مقاله بررسی روند تحول در تعاملات نظامی رژیم صهیونیستی با چین، هند و روسیه به عنوان مهمترین قدرتهای در حال ظهور در یک دهه اخیر است. پرسش کلیدی مقاله آن است که چه عواملی، تحولات در تعاملات نظامی اسرائیل با هند، چین و روسیه در دوره کنونی را شکل داده است و چه دلایلی باعث شده درجه موفقیت در مورد این سه کشور متفاوت باشد؟ فرضیهای که در پاسخ به این پرسش طراحی شده عبارت از این است که سیاست خارجی اسرائیل علیرغم تنشهای گاه و بیگاه بین این رژیم و ایالات متحده، بخصوص در بعد دیپلماسی نظامیاش، هنوز متاثر از اهرمهای فشار امریکا به عنوان پایهگذار اولیه صنعت دفاعی این رژیم و شریک تحقیق و توسعه نظامی آن و بالاخره اهداکننده میلیاردها دلار کمک نظامی به این رژیم است. یافتههای تحقیق نشان میدهد که اسرائیل در پیشبرد ابعاد مختلف دیپلماسی خود، هرچند دارای درجه ای از استقلال در تصمیمگیری است، اما در بعد دیپلماسی تسلیحاتی، به دلایلی که در مقاله تبیین میشود، عملا نسبت به فشارهای ایالات متحده حساس بوده است. به همین دلیل در بین سه کشور هند و چین و روسیه، تعاملات نظامی با هند از بیشترین توفیق برخوردار بوده است، اما تعاملات نظامی این رژیم با چین، به دلیل مخالفت امریکا با نوعی بنبست روبرو شده است
رژیم صهیونیستی,هند,چین,روسیه,آمریکا
https://frqjournal.csr.ir/article_123680.html
https://frqjournal.csr.ir/article_123680_b6b2642cb1f0bf24622638d624e437d1.pdf