پژوهشـکده تحقیقـات راهبردی
مجمـع تشخیـص مصلـحت نظـام
فصلنامه روابط خارجی
2008-5419
2588-6541
7
3
2015
09
23
ماهیت رقابت در منطقه ژئوپولیتیکی خزر
FA
زهرا
احمدیپور
2z.hosseini62@yahoo.com
زهرا
حسینی سادات محله
z.hosseini62@yahoo.com
از سال 1991 به بعد، منطقه ژئوپولیتیکی خزر -دریای خزر به همراه پنج کشور کرانهای آن- به دلیل دارا بودن امتیازات ژئوپولیتیکی و ژئواستراتژیکی خود مورد توجه قدرتهای منطقهای و فرامنطقهای قرار گرفته است؛ اهمیت ژئوپولیتیکی خزر و جایگاه برترش در نظام ژئوپولیتیک کنونی، خزر را به صحنهای از رقابت میان قدرتها تبدیل کرده است. این پژوهش با رویکردی توصیفی- تحلیلی به دنبال دستیافتن به پاسخ این سؤالات است که قدرتهای درگیر در رقابت در منطقه خزر از چه تاکتیکهایی برای رسیدن به اهداف خود استفاده میکنند؟، کدامیک از این تاکتیکها به عنوان مهمترین ابزار رقابتی در خزر توسط قدرتها مورد استفاده قرارمیگیرند؟، به منظور دستیافتن به اهداف این پژوهش، از روش مطالعه کتابخانهای و روش میدانی (پرسشنامه) با نظرسنجی از خبرگان ایرانی و غیرایرانی استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان میدهد که از میان تاکتیکهای مختلف رقابت نظیر دیپلماسی، تبلیغات، ابزار اقتصادی، ابزار نظامی، قدرت، اتحاد و ائتلاف، دیپلماسی اولین تاکتیک مورد استفاده قدرتها در دستیابی به اهدافشان در منطقه خزر است.
تاکتیکهای رقابت,قدرت,سلطه,منطقه خزر
https://frqjournal.csr.ir/article_123681.html
https://frqjournal.csr.ir/article_123681_dafbc8ee2a02b796a76c88172994be74.pdf
پژوهشـکده تحقیقـات راهبردی
مجمـع تشخیـص مصلـحت نظـام
فصلنامه روابط خارجی
2008-5419
2588-6541
7
3
2015
09
23
امریکا و ظهور جهانی چین
FA
احمد
جانسیز
jansiz@yahoo.com
سجاد
بهرامی مقدم
0000-0002-0821-8763
sajadbahrami@gmail.com
از اواخر دهه 1980، چین از دولتی انقلابی با اهداف تجدیدنظرطلبانه نامحدود نسبت به نظم بینالمللی، به دولتی با اهداف تجدیدنظرطلبانه محدود دگرگون شده است. سه دهه رشد چشمگیر اقتصادی و نوسازی تدریجی نظامی قابلیتهای این دولت را برای هژمونی منطقهای افزایش داده است. در اثر آن، چین به چالشی برای نظم منطقهای تحت رهبری ایالات متحده در آسیا پاسیفیک تبدیل شده است و پکن رفته رفته از موضعی نیرومندتر وارد معادلات اقتصادی، امنیتی، سیاسی و مناقشات منطقهای شده است. به طوریکه واکنش همسایگان و ایالات متحده را به عنوان حافظ نظم منطقهای برانگیخته است. در این راستا این مقاله به طرح این فرضیه پرداخته است که ظهور چین برای نظم تحت رهبری منطقهای امریکا در آسیا پاسیفیک مخرب دریافت شده که در پاسخ به آن ایالات متحده نقشی محوری در بازموازنه چین اتخاذ کرده است. در این پژوهش از روش تبیینی استفاده شده و نظریه موازنه منافع، راهنمای بررسی فرضیه قرارگرفته است.
ظهور چین,ایالات متحده,تجدیدنظرطلبی,آسیا پاسیفیک
https://frqjournal.csr.ir/article_123682.html
https://frqjournal.csr.ir/article_123682_fd927f3aa4ac7c4bda5959020d4205e3.pdf
پژوهشـکده تحقیقـات راهبردی
مجمـع تشخیـص مصلـحت نظـام
فصلنامه روابط خارجی
2008-5419
2588-6541
7
3
2015
09
23
مناسبات ایران و کشورهای جنوب شرق آسیا (1392 – 1381): سنجش نگاه به شرق
FA
محمد
سلطانی نژاد
soltaninejad@ut.ac.ir
مقاله حاضر با مطالعه یک دوره دوازده ساله در مناسبات ایران و کشورهای جنوب شرق آسیا (1392-1381)، پدیده جهش در این مناسبات را در فاصله سالهای 1386 تا 1390 و بازگشت آن به شرایط پیش از جهش، مورد بررسی قرارمیدهد. پرسش اصلی این است که علت جهش در مراودات میان ایران و کشورهای جنوب شرق آسیا در دوره زمانی بین 1386 تا 1390 و ناپایداری آن چیست؟ در پاسخ به این پرسش، نویسنده این ایده را مطرح میکند که روابط میان ایران و کشورهای جنوب شرق آسیا، از دو عامل اولویت سیاست بر اقتصاد و نوع کنشگری قدرتهای بزرگ تأثیر پذیرفته است. بر این اساس، این فرضیه به آزمون گذاشته میشود که دلیل افزایش ناگهانی مناسبات میان ایران و کشورهای جنوب شرق آسیا در دوره زمانی بین 1386 تا 1390، تلاش ایران برای برقراری پیوندهای محکم اقتصادی با شرق در جهت کاستن از فشارهای سیاسی غرب و ناپایدار بودن آن، نتیجه فشارهای غرب برای تحریم ایران از یکسو و اولویت چین در سیاست نگاه به شرق ایران از سوی دیگر است. مطالعه روند مناسبات تجاری و اقتصادی ایران و کشورهای جنوب شرق آسیا، با استفاده از تحلیل دادههای گمرک جمهوری اسلامی ایران صورت گرفته است
جنوب شرق آسیا,سیاست نگاه به شرق,امریکا,چین,روابط خارجی ایران
https://frqjournal.csr.ir/article_123683.html
https://frqjournal.csr.ir/article_123683_110f0907196c888a8a355f802113a724.pdf
پژوهشـکده تحقیقـات راهبردی
مجمـع تشخیـص مصلـحت نظـام
فصلنامه روابط خارجی
2008-5419
2588-6541
7
3
2015
09
23
بررسی عملکرد اتحادیه اروپا در چهارچوب موافقتنامههای تجاری مشروط به حمایت از حقوق بشر
FA
حاتم
صادقی زیازی
hatamsateghi@gmail.com
نازیلا
سیه جانی
n_siahjani@yahoo.com
اتحادیه اروپا مدعی است که به کارگیری شروط حقوق بشر در موافقتنامههای تجاری، در جهت حمایت از مفهوم حقوق بشر، حائز اهمیت است. در این راستا اتحادیه اروپا در غالب موافقتنامههای تجاری منعقده با سایر کشورها که عمدتاً شامل کشورهای در حال توسعه است، شروط رعایت موازین حقوق بشر را درج نموده است. عدم رعایت توافق، تعلیق و تدابیر محدودکننده موافقتنامه را در پی خواهد داشت. در پژوهش حاضر، هدف بررسی عملکرد اتحادیه اروپا جهت حمایت از حقوق بشر براساس روشهای اتخاذ شده این اتحادیه است. همچنین میزان قابلیت و اثرگذاری آن در پیشرفت و بهبود وضعیت حقوق بشر مورد توجه قرارگرفته است. سئوالات مطروحه بر این اساس است: موافقتنامههای تجاری مذکور به چه میزان میتوانند در حمایت ازحـقوق بشر مـؤثر باشند؟ آیا اساساً این طیف از موافقتنامهها میتوانند به مبـاحث حـقوق بشری بپردازند؟ کشورهای طرف پیمان به چه میزان از انعقاد چنین موافقتنامههایی رضایت دارند؟ به واسطه نتایج حاصل از تحقیق حاضر، کشورهایی که در حال انعقاد موافقتنامه تجاری هستند، میتوانند نسبت به شرایط جدیدی که در حوزه تجارت بینالملل ایجاد شده آگاهی یابند و بنا به اطلاعات دریافتی و مقایسه آن با شرایط و موقعیت خود بتوانند تجزیه و تحلیل مناسبی بنمایند. لذا با در نظر گرفتن مصالح خود از شرط حمایت از حقوق بشر در انعقاد موافقتنامه استفاده نمایند و با دقت نظر بیشتری تصمیم به رد و یا قبول موافقتنامه بگیرند.
موافقتنامههای تجاری,اتحادیه اروپا,کشورهای توسعه یافته,کشورهای در حال توسعه,حقوق بشر,حمایت
https://frqjournal.csr.ir/article_123684.html
https://frqjournal.csr.ir/article_123684_1680052b8b02cf78db0ee095648589f3.pdf
پژوهشـکده تحقیقـات راهبردی
مجمـع تشخیـص مصلـحت نظـام
فصلنامه روابط خارجی
2008-5419
2588-6541
7
3
2015
09
23
چین و ایران؛ راهبردهای سیاست خارجی و چالش همکاریهای فراگیر
FA
فریبرز
ارغوانی پیرسلامی
0000-0002-6180-7751
farghavani@shirazu.ac.ir
هدف اصلی این مقاله بررسی ریشههای نوسان موجود در روابط میان ایران و چین و عدم شکلگیری رابطه مبتنیبر همکاری فراگیر در دوران بعد از انقلاب تا سال 2013 با تکیه بر بنیانهای راهبردی دو کشور است. بررسی سیر روابط ایران و چین در دوران بعد از انقلاب اسلامی نشان میدهد که این بخش از روابط خارجی برای ایران با چالشها و بحثهای زیادی همراه بوده است؛ چنانکه با وجود اشتراکات زیاد میان دوطرف برای تقویت همکاری در برهههایی از زمان، روابط دو کشور شاهد الگوهای رفتاری بوده که سبب شده تا در پرتو مقولات همزمان همکاری و تعارض رابطه مبتنیبر همکاری فراگیر شکل نگیرد. این مقاله با طرح این سئوال که راهبردهای سیاست خارجی چین و ایران چگونه در دوران بعد از انقلاب تا سال 2013 منجر به عدم شکلگیری رابطه راهبردی و منحنی نوسانی در روابط دو کشور شده است؟ یافته این پژوهش آن است که در حالی که راهبردهای سیاست خارجی ایران برای چین وزنی راهبردی، بلندمدت و فارغ از رفع نیازهای مقطعی در نظر گرفته اما سیاستگذاری خارجی چینیها همکاری با ایران را تاکتیک محور و ابزاری، کوتاهمدت، معطوف به موضوع و وابسته به شرایط زمانی میداند. در راستای بررسی این ادعا این مقاله بعد از طرح چهارچوب نظری، در بخش دوم سیر فراز و فراد روابط دو کشور بعد از انقلاب اسلامی را نشان داده و در بخش سوم محتوای راهبردهای سیاست خارجی دو کشور را بررسی میکند.
ایران,چین,سیاست خارجی,جهان سوم گرایی,راهبرد
https://frqjournal.csr.ir/article_123685.html
https://frqjournal.csr.ir/article_123685_beef5d22dace0c0fcfdddbd036da6be0.pdf