2024-03-28T22:47:42Z
https://frqjournal.csr.ir/?_action=export&rf=summon&issue=15902
فصلنامه روابط خارجی
روابط خارجی
2008-5419
2008-5419
1398
11
2
رویکرد انگلستان به برنامۀ هستهای جمهوری اسلامی ایران: مطالعۀ موردی برجام
ابوذر
گوهریمقدم
پویا
کلانتری
با توجه به اینکه انگلستان از قدرتهای عرصۀ روابط بینالملل محسوب میشود، لازم است رویکرد این کشور در قبال برنامۀ مهم هستهای جمهوری اسلامی ایران به درستی فهم گردد. در این پژوهش، با مطالعۀ موردی مذاکرات سال 1392 تا 1394 که به توافق هستهای برجام منتهی شد، راهبرد و سیاست انگلستان به عنوان یکی از مهمترین کشورهای گروه 1+5 در مسئلۀ هستهای جمهوری اسلامی ایران بررسی و سعی شده است سیاست خارجی این کشور در برابر برنامۀ هستهای جمهوری اسلامی تبیین شود. پرسش اصلی این پژوهش عبارت است از «چیستی رویکرد انگلستان نسبت به برنامۀ هستهای جمهوری اسلامی ایران در مذاکرات هستهای برجام». برای دستیابی به پاسخ این پرسش با استفاده از روش تحلیل مضمون، پس از بررسی اسناد اصلی و متن سخنرانیهای موجود و مرتبط با موضوع در دولت و پارلمان بریتانیا و موضعگیری این کشور در زمان مذاکرات هستهای، سعی شده است، سیاست خارجی این کشور در مسئلۀ هستهای تبیین شود. در این نوشتار برای بررسی و تجزیه و تحلیل سیاست خارجی انگلستان در موضوع مذکور از پیشنظریۀ «جیمز روزنا»، استفاده شده است. نتایج این پژوهش نشان داد که توافقنامۀ برجام مطابق خواست و منافع ملی انگلستان نگاشته شده و این کشور برای امضا و حفظ آن تلاشهای فراوانی کرده است.
انگلستان
جمهوری اسلامی ایران
برجام
صنعت هستهای
2019
08
23
5
36
https://frqjournal.csr.ir/article_115500_a6622955eb2158f51928f38aced6abcf.pdf
فصلنامه روابط خارجی
روابط خارجی
2008-5419
2008-5419
1398
11
2
بنیانهای محافظهکارانه در راهبرد سیاست خارجی دونالد ترامپ
شهاب
جهانیان
سعید
اسلامی
دونالد ترامپ بحثهای زیادی را دربارۀ معنای واقعی محافظهکاری، به خصوص در حوزۀ سیاست خارجی آمریکا برانگیخته است. به موازات آن، اندیشمندان محافظهکار سیاست خارجی نیز، در خصوص معقول بودن رویکرد بینالمللی ترامپ عقاید مختلفی دارند. این عقاید لزوماً متناسب با دستهبندی طیفهای محافظهکار در آمریکا نیستند. بر همین اساس و برای روشن شدن این مسأله، مقالۀ حاضر به این پرسش پرداخته است که «بازتاب مکتب محافظهکاری بر سیاست خارجی دونالد ترامپ، اساساً ناظر به چه سیاستها و اقداماتی بوده است و خطوط اقدام و اصول بنیادین آن بر چه پایههایی استوار است». در مقام فرضیه و پاسخ، اشاره میشود که سیاست خارجی ترامپ، الگویی جدید از محافظهکاری را در پرتو تجمیع دو طیف «محافظهکاری ملیگرایانه» و «محافظهکاری واقعگرایانه» ارائه و نمایندگی میکند که از لحاظ فلسفی، روانشناسانی و سیاسی «محافظهکار» است؛ یعنی به دنبال آن است که چیزی واقعگرایانه (برتری نظامی و پایگاه تولیدی) و آرمانگرایانه (حق حاکمیت و استثناگرایی) را حفظ و تقویت کند و همزمان، بر راهبرد «اول آمریکا»، نفی مسئولیتهای بینالمللی، کاستن از تعهدات نظامی در قبال متحدین و کاربستِ یکجانبهگرایی پایبند بماند. در اینجا ابعاد این موضوع به روش کیفی - تحلیلی مورد واکاوی و تجزیه تحلیل قرار گرفته است.
دونالد ترامپ
ایالات متحده آمریکا
محافظهکاری
سیاست خارجی
امنیت ملی
ملیگرایی
2019
08
23
37
67
https://frqjournal.csr.ir/article_115511_18905bd63433703abe870ef0684f267c.pdf
فصلنامه روابط خارجی
روابط خارجی
2008-5419
2008-5419
1398
11
2
زمینههای تعامل، رقابت و تنش در روابط ژئوپلیتیکی ایران و آذربایجان و ارائۀ مدل پیشنهادی
سید مهدی
موسوی شهیدی
سید عباس
احمدی کروچ
موقعیت ژئوپلیتیک کشورها تحت تاثیر عوامل مختلفی همچون جنگ، انقلاب و تغییر در موازنۀ قدرت همواره در حال تحول میباشد. ایران و آذربایجان از کشورهایی بودهاند که روابط آنها در طول سه دهۀ گذشته دچار تغییرات زیادی شده است. آنها در همسایگی یکـدیگر قـرار گرفتـه و از موقعیت خاصی برخوردارند. همـین موقعیـت خـاص در طـول تـاریخ موجب رقابتها و تنشهایی در روابطشان شده است. اما در کنار آن میتوان اشـتراکات قـومی، مـذهبی، تـاریخی و اقتصادی آنها را به عنوان پتانسیلی برای همکاری ذکر کرد. این مقاله با روش توصیفی - تحلیلی درصدد شناخت روابط ژئوپلیتیکی جمهوری آذربایجان با ایران در زمینههای رقابت، تنش و همکاری است. آذربایجان در منطقه ای واقع شده که به دلیل خصوصیات جغرافیایی و همسایگی با ایران همواره مورد توجه قدرتهای جهانی بوده و بررسی ژئوپلیتیک آن میتواند در اتخاذ تصمیمات سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و نظامی کشور ما سودمند و برای کاستن از تصادمات احتمالی در آینده مفید باشد. با در نظر گرفتن ژئوپلیتیک دو کشور، این نوشتار به بررسی این پرسش میپردازد که «چه عواملی در تعامل، رقابت و تنش ژئوپلیتیکی دو کشور تاثیرگذار هستند؟». نتایج پژوهش نشان میدهد زمینه هایی نظیر رودخانه ارس، انتقال نفت آذربایجان به بازارهای جهانی، بحران قرهباغ، روابط آذربایجان با آمریکا و رژیم صهیونیستی، اقدامهای خصمانه و تحریکآمیز علیه امنیت ملی ایران منجر به تنش و رقابت دو کشور شده است. در مقابل درهمتنیدگی ژئوپلیتیکی دو کشور، ظرفیت مناسب همکاری ژئواکونومیکی، تنگنای ژئوپلیتیکی آذربایجان، پیوستگی و مجاورت جغرافیایی، تعاملات فرهنگی، اجتماعی و مذهبی زمینه را برای همکاری دو کشور فراهم آورده است. در پایان مدل روابط ژئوپلیتیکی دو کشور و پیشنهادهایی برای توسعه تعاملات میان دو کشور ارائه شده است.
ژئوپلیتیک
جمهوری اسلامی ایران
جمهوری آذربایجان
رقابت
تنش
همکاری
2019
08
23
69
102
https://frqjournal.csr.ir/article_115512_bf5ba1f84546466270102b8a49589daf.pdf
فصلنامه روابط خارجی
روابط خارجی
2008-5419
2008-5419
1398
11
2
سیاست انرژیمحور غرب در معضل رژیم حقوقی دریای خزر
یوسف
مولایی
روحاله
ملکی عزین آبادی
منطقۀ ژئوپلیتیک دریای خزر بعد از فروپاشی شوروی سابق هویت جدیدی بهدست آورده و به صورت یک منطقۀ فعال و دارای کارکرد چندبعدی ظهور کرده است. در این راستا، پیوستگی منافع بازیگران جهانی ازجمله ایالاتمتحده آمریکا، اتحادیه اروپا، ترکیه و چین با کشورهای ساحلی بر پویایی و پیچیدگی منطقه افزوده است؛ بهگونهای که رقابتهای قدرتهای بزرگ در این منطقه، معضلاتی را برای منطقه در پی داشته است. وجود ذخایر انرژی منطقه و همچنین توجه به منطقه بهعنوان کریدور تجارت و حملونقل و مسیر اتصال اروپا به آسیا، پیامدهایی را برای کشورهای ساحلی در زمینۀاستقلال سیاسی، دموکراسی، ثبات و امنیت و بهویژه رژیم حقوقی خزر به دنبال داشته است. مؤلفین این پژوهش به دنبال پاسخگویی به این سؤال هستند که «استراتژی غرب جهت تأمین انرژی چه تأثیری بر وضعیت رژیم حقوقی خزر داشته است؟» در پاسخ، فرضیه مقاله آن است که استراتژی غرب در منطقۀ خزر جهت تأمین انرژی، تاکنون باعث ابهام در مرزها و تأخیر در تعیین رژیم حقوقی خزر شده است.
دریای خزر
حامل های انرژی
استراتژی غرب
رژیم حقوقی
مرزهای خزر
2019
08
23
103
128
https://frqjournal.csr.ir/article_115536_caedab72fa0c569b814141ab1cae56e5.pdf
فصلنامه روابط خارجی
روابط خارجی
2008-5419
2008-5419
1398
11
2
تحلیل راهبرد چین و روسیه در بحران یمن؛ همسویی با عربستان سعودی یا ایران
مجید
بزرگمهری
شهلا
نجفی
سیاست و مواضع دو عضو دائم شورای امنیت (فدراسیون روسیه و جمهوری خلق چین)، در برابر بحران یمن اهمیت ویژهای دارد و این سوال را به وجود میآورد که «این دو قدرت جهانی سیاستی همسوی با غرب و حمایت از عربستان را در این بحران اختیار میکنند و یا اینکه مواضع ایران را که حمایت از جنبش حوثیها است تقویت خواهند کرد؟». پرسش اصلی از «چیستی سیاست و مواضع دو قدرت جهانی عضو دائم شورای امنیت؛ یعنی روسیه و چین در قبال بحران یمن» است. به عنوان فرضیه به نظر میرسد پکن و مسکو حفظ روابط حسنه با عربستان را در بحران یمن در اولویت قرار میدهند. چین و روسیه ضمن حفظ سیاست بیطرفی، عملاً از سیاستهای عربستان و شورای همکاری خلیج فارس حمایت کردهاند. در این تحقیق با روش توصیفی - تحلیلی و تحلیل محتوای اسناد در صدد پاسخگویی به پرسش اصلی هستیم. وجه تمایز این تحقیق تکیه بر گزارشهای مستند و بررسی ابعاد متنوع سیاسی، امنیتی و اقتصادی موضوع میباشد. در ارتباط با اسناد سازمان ملل که روایت رسمی مواضع دولتها را ترسیم میسازد، متن تمامی قطعنامههای شورای امنیت و گزارشهای "روند تصویب" که مرتبط با بحث بودهاند، استخراج، مطالعه و تحلیل شده است.
یمن
فدراسیون روسیه
چین
شورای امنیت
ایران
عربستان سعودی
2019
08
23
131
159
https://frqjournal.csr.ir/article_115538_e70f171c9d4fa1346288b16ab3a1cf62.pdf
فصلنامه روابط خارجی
روابط خارجی
2008-5419
2008-5419
1398
11
2
نارکو تروریسم و تهدیدهای پیشروی راهبرد سیاست خارجی چین در آسیای میانه
عبدالعلی
قوام
مهدی
پادروند
در دهههای اخیر با توجه به شکلگیری گروههای تروریستی از اتباع کشورهای مختلف و باتوجه به اینکه این گروه ها دیگر در سطح داخل به این فعالیت نمی پردازند و این امر به یک فعالیت بینالمللی تبدیل شده است نگرانی بیشتر کشورهای بزرگ را به دنبال داشته است؛چراکه این نیروهای تروریستی به داخل ژئوپلتیک مناطق مهمی از جمله آسیای میانه رسوخ پیدا کرده و این مسئله قدرتهای منطقهای و فرامنطقهای وابسته به آسیای مرکزی را به دلیل تهدیدات نیروهای مذکور برای منافع این کشورها نگران کرده است. چین از جمله کشورهایی است که در این منطقه دارای منافع زیادی در حوزه انرژی و سایر ابعاد میباشد. پژوهش حاضر به روش توصیفی - تحلیلی انجام و اطلاعات لازم را از کتب و مقالات کسب کرده است. و به دنبال پاسخ به این سؤال میباشد که «پکن برای کنترل و مدیریت نارکو تروریست برای دستگاه دیپلماسی خود چه راهبردی اتخاذ کرده است ؟» دراین راستا با استفاده از نظریه «موازنه تهدید» این فرضیه مطرح است که، پکن تلاش میکند با ایجاد ائتلاف و همکاری با کشورهای مهم این منطقه از جمله روسیه و ایران در قالب سازمان همکاری منطقهای نظیر شانگهای و اکو، توسعه سرمایهگذاریهای اقتصادی در این منطقه به منظور توسعه اقتصادی جمهوریهای آسیای میانه، در جهت مدیریت و کنترل تهدیدهای ناشی از فعالیت این گروهها اقدامات لازم را انجام دهد.
قاچاقچیان مواد مخدر
آسیای مرکزی
چین
راهبرد سیاست خارجی
افراطگرایی مذهبی
نارکوتروریسم
2019
08
23
161
190
https://frqjournal.csr.ir/article_115539_8c702487bc6580bdbbaedd46b7c44ead.pdf