2024-03-28T23:32:46Z
https://frqjournal.csr.ir/?_action=export&rf=summon&issue=16983
فصلنامه روابط خارجی
روابط خارجی
2008-5419
2008-5419
1390
3
2
مدلسازی روند تصمیمگیری در سیاست خارجی ایالات متحده امریکا
سید
محمدعلی موسوی
الهام
کدخدایی
فاطمه
شفیعی سروستانی
با توجه به اینکه ایالات متحده قدرتمندترین کشور جهان است، تصمیمات و سیاستهای آن بر کل جهان تأثیرگذار است. سؤال اینجاست که این تصمیمات چگونه اتخاذ میشوند. آیا آنها نتیجة سیاستهای داخلی و روندهای دموکراتیک هستند، و یا بر مبنای عقاید و قضاوت طبقه ممتاز حاکم و یا نفوذ لابیهای گروههای ذینفوذ اتخاذ میشوند؟ هدف این مقاله، بررسی روند پیچیدة تصمیمگیری در حوزه سیاست خارجی ایالات متحده است و نهادها، روندها و عناصری را که گروههای ذینفوذ برای تأثیرگذاری در نظام تصمیمگیری بهکار میبرند را مورد بررسی قرار میدهد. نویسندگان مقاله با ارائة مدلی متفاوت از مدلهای رایج، نشان میدهند که نظام تصمیمگیری سیاست خارجی امریکا چگونه تحت تأثیر همزمان نهادهای رسمی و غیررسمی قرار دارد. مقاله نشان خواهد داد که گروههای ذینفوذ میتوانند از هر راه ممکن سیاستهای مورد نظر خود را در داخل نظام قانونی واشینگتن ایجاد و میان این دو ارتباط برقرار کنند و اینکه بازیگران غیررسمی با استفاده از سازوکارهای متفاوت و نفوذ در روند پیچیده تصمیمگیری امریکا، تا حد زیادی موفق شدهاند بخش عمدهای از خواستههای مورد نظر خود را در عرصة سیاست خارجی وضع نمایند.
مدلسازی سیاست خارجی
گروههای ذینفوذ
لابی
روند تصمیمگیری
ایالات متحده
2011
06
22
https://frqjournal.csr.ir/article_123552_d550d16a53763a6332b765c12b4a9ba0.pdf
فصلنامه روابط خارجی
روابط خارجی
2008-5419
2008-5419
1390
3
2
سیاست تعامل سازنده و الزام توسعه روابط اقتصادی ایران و افریقا
ابومحمد
عسگرخانی
فریبرز
ارغوانی پیرسلامی
هدف اصلی این مقاله تشریح و تبیین چرایی ضرورت بسط مناسبات میان ایران و افریقا در مسیر اقتصادی است. طرح سیاست تعامل سازنده همراه با سیاست تعاملی ضدنظام سلطه بهعنوان راهبرد کلان سیاست خارجی دولت نهم و دهم و درنتیجه افزایش جایگاه و موقعیت جهان درحالتوسعه برای نقد اصول و مبانی حاکم بر نظام بینالملل کنونی باعث شده است تا در مقطع فعلی در قالب تعامل جنوب ـ جنوب، روابط با افریقا واجد اهمیت فراوانی شود. ازاینرو موقعیت این منطقه با تعدد کشورها و ظرفیتهای نهادی و اقتصادی باعث شده است تا جمهوری اسلامی در راستای اهداف کلان خود دیپلماسی عمومی را بهعنوان ابزار اصلی در بهرهگیری از موقعیت افریقا بهکار بندد. این درحالی است که نگاه اجمالی به شرایط افریقا و نیاز مبرم آن به توسعه از یکسو و نیز نحوه تعامل قدرتهای درحال ظهور با کشورهای این قاره از سوی دیگر نشان میدهد که قدرت نرم ایران در رابطه با افریقا نیازمند تقویت مناسبات و تعاملات اقتصادی است. بنابراین دیپلماسی عمومی ایران و نیز اقتصاد درحالتوسعه کشور ناگزیر از توجه به پیوندهای اقتصادی با این منطقه در کنار روابط سیاسی است.
افریقا
ایران
تعامل سازنده
روابط اقتصادی
سیاست خارجی
2011
06
22
https://frqjournal.csr.ir/article_123553_93b61a99cb389543e67f41d7e5271d44.pdf
فصلنامه روابط خارجی
روابط خارجی
2008-5419
2008-5419
1390
3
2
بررسی نظری رهیافت امنیت انرژی هند در آسیای مرکزی
الهه
کولایی
ماندانا
تیشه یار
طی دهههای اخیر هندوستان تلاشهای گستردهای را برای پیوستن به جمع اندک کشورهای قدرتمند صنعتی آغاز کرده است. اما یکی از مهمترین چالشهای پیش روی این کشور تازهصنعتیشده، کمبود منابع انرژی است. هند یکی از پرمصرفترین کشورهای جهان در زمینة استفاده از انرژی است و این درحالی است که منابع انرژی کافی در این سرزمین وجود ندارد. همین امر باعث دغدغههای بسیاری برای سیاستمداران هندی در زمینة تأمین امنیت لازم برای تولید و انتقال انرژی از مناطق مختلف جهان به این کشور شده است. فرضیه اصلی این مقاله، آن است که تلاش هندوستان برای حفظ امنیت دسترسی به انرژی، تحت تأثیر ساختار نظام بینالملل بوده و بنابراین از دیپلماسی ایجاد «وابستگی متقابل»، در حال تبدیل شدن به سیاست «سازندهگرایی» و الگوی مشارکتی مبتنیبر ارزشهای جهانی در دوران نوین است. بروز چنین تغییر و تحولاتی در سیاستهای انرژی هند و تأثیرات آن بر روابط هندوستان با کشورهای ساحلی حوزه خزر بهعنوان مطالعهای موردی، در این مقاله مورد بررسی قرار گرفتهاند.
وابستگی متقابل
سازندهگرایی
هندوستان
حوزه خزر
انرژی
امنیت
سیاست خارجی
2011
06
22
https://frqjournal.csr.ir/article_123554_7bd046e651d1ff02e5bbce53a7b5e5c0.pdf
فصلنامه روابط خارجی
روابط خارجی
2008-5419
2008-5419
1390
3
2
مرزهای «تداوم» و «تغییر» در دکترین امنیت ملی اوباما
حسین
قریب
این مقاله با بررسی دکترین نوین امنیت ملی اوباما در پی پاسخ به سؤالاتی همچون: آیا دکترین مزبور شعار «تغییر» را پوشش میدهد؟ آیا مبانی دکترین، تماماً بر اساس «تغییر» استوار شده است و یا همسو با آن روند «تداوم» نیز در برنامههای استراتژیک اوباما جایگاهی دارد؟، میباشد. مطالب این مقاله دلالت بر این دارد که دکترین اوباما حاوی و دربرگیرنده شعار «تغییر» است و در صدد رفع چالشهای دوران بوش و در تلاش برای مشروعیتبخشی به قدرت و کسب اعتماد مجدد در نزد جهانیان است. لکن دامنه تغییر، تمامی اصول قدرت هژمونیک امریکا را دربر نمیگیرد و دارای روند «تداوم» بهمنظور بسط قدرت هژمونیک امریکا نیز میباشد. قدرت هژمونیک از یکسو بر قابلیتهای مادی و از سوی دیگر بر کسب رضایت از سوی سایر بازیگران و پیروان استوار است. توجه به هر دو وجه قدرت هژمونیک، قدرت برتر را از موضع هژمون «سلطهگــر» به هژمون «رهبــر» مبدل میسازد. اوباما برای نیل به این مهم، رویکــردهای سهگانه (چندجانبهگرایی، تأکید بر عنصر اقتصاد، ظرفیتسازیهای نوین منطقهای) را که بهنوعی در تضاد با رویکردهای امنیت ملی بوش است، در دستورکار خود قرار داده است. هرچند رویکردهای نوین وی منشاء یکسری تحولات در عرصههای منطقهای و جهانی خواهد شد، اما چالشها و ابهامهای اساسی که در دکترین اوباما قرار دارد، زمینههای شکست آن را فراهم میسازد.
ساختار
قدرت هژمونیک
تغییر
تداوم
مشروعیت
اعتماد و امنیت پایدار
2011
06
22
https://frqjournal.csr.ir/article_123555_2ce2d9e9163b3d3da02383f23c1f1df1.pdf
فصلنامه روابط خارجی
روابط خارجی
2008-5419
2008-5419
1390
3
2
هیدروپلیتیک، امنیت و توسعه همکاریهای آبی در روابط ایران، افغانستان و ترکمنستان
وحید
سینائی
کشورهای مجاور حوضه هریرود (ایران، افغانستان و ترکمنستان) دچار کمآبی و همزمان افزایش قابل توجه جمعیت و نیازهای روبهرشد بخشهای کشاورزی و صنعتی هستند. این مشکلات روبهتزاید موجب آشکار شدن ناکارآمدی رویکردها و طرحهای محدودنگری شده است که در سالهای گذشته برای فایق آمدن بر معضلات ناشی از کمآبی در کشورهای منطقه اجرا شدهاند. در چنین شرایطی توسعة همکاریهای منطقهای در مسائل آبی مستلزم پرهیز از رویکردهای رئالیستی به امنیت و آب و عطف توجه به این دو مقوله در چهارچوب رویکرد امنیت انسانی است. این چهارچوب میتواند به توسعه همکاریهای آبی در کشورهای حوضه هریرود بر اساس مصالح متقابل و مشترک مردم منطقه و رفع نیازهای معقول آنها بیانجامند. بر این اساس، هدف این مقاله تأکید بر ضرورت تحول در رویکردهای سنتی به مقوله آب و امنیت برای جلوگیری از تبدیل کمآبی به منبعی برای اختلاف و منازعة کشورهای منطقه و ارائه راهکارهایی برای توسعه همکاریهای آبی بین سه کشور ایران، افغانستان و ترکمنستان در حوضه هریرود و فائق آمدن بر مشکلات ناشی از وجود کمآبی در منطقه است.
هیدروپلیتیک
امنیت
امنیت انسانی
حوضه هریرود
ایران
افغانستان
ترکمنستان
2011
06
22
https://frqjournal.csr.ir/article_123556_84303c1ff87f38c561aff235b3f7f314.pdf
فصلنامه روابط خارجی
روابط خارجی
2008-5419
2008-5419
1390
3
2
نظریه رئالیسم و ضرورت بازنگری در مفاهیم آن
جواد
اطاعت
مسعود
رضائی
پارادایم واقعگرایی در رشته روابط بینالملل از جنگ دوم جهانی یعنی از «بحران بیستساله» که بر پارادایم آرمانگرایی برتری یافت، بر تحقیقات این رشته تسلط داشته است. اما در حال حاضر بسیاری از نابهنجاریها یا معماها، مفروضات اصلی آن را مورد تهدید قرار داده است. راه حل این وضعیت، دگرگونی در پارادایم نیست بلکه میتوان بهشکلی پیشروانه به اصلاح نظریه رئالیسم پرداخت. در این روش میتوان نابهنجاریها را با فرضیات جدید برطرف کرد و این بهنوبة خود منجر به کشف حقایق جدید خواهد شد. از همین رو این مقاله سعی بر آن خواهد بود تا با دستمایه قرار دادن چهار مفروضه اصلی آن (آنارشی، قدرت، منافع ملی، موازنه نیروها) و تشکیک در مفهوم و کارکرد آنها به این پرسش پاسخ دهد که رئالیسم تا چه اندازه در پرتو تحولات دو دهه اخیر توان بازنمایی خود را داشته است؟
رئالیسم
قدرت
موازنه نیروها
آنارشی
منافع ملی
2011
06
22
https://frqjournal.csr.ir/article_123557_56ef31d40d71a6f8880ee79f6ae8b731.pdf
فصلنامه روابط خارجی
روابط خارجی
2008-5419
2008-5419
1390
3
2
تحولات روابط ترکیه و اسرائیل در دهه اخیر و پیامدهای آن برای ایران
امیر
محمد حاجی یوسفی
همت
ایمانی
روابط ترکیه و اسرائیل بهعنوان دو بازیگر تأثیرگذار در منطقة خاورمیانه از اهمیت بسزایی بهویژه از دید جمهوری اسلامی ایران برخوردار بوده است. اتحاد تل آویو و آنکارا در سال 1996 موجب تهدیدات جدی برای ایران شد اما بهنظر میرسد در دهه اخیر بهویژه پس از روی کار آمدن حزب عدالت و توسعه نوعی تنش و سردی بر روابط دو طرف حاکم شده که باید پیامدهای مثبت برای ایران داشته باشد. ازاینرو بررسی تحولات داخلی، منطقهای و فرامنطقهای و تأثیر آن بر روابط ترکیه و اسرائیل و به تبع آن تأثیرات بر جمهوری اسلامی ایران حائز اهمیت است. این مقاله ضمن بررسی تحولات در روابط ترکیه و اسرائیل در یک دهه اخیر چنین نتیجه میگیرد که روابط ترکیه و اسرائیل به سمت واگرایی رفته اما قطع نخواهد شد و این امر برای سیاست خارجی ایران که با پیچیدگیها و دشواریهایی در منطقه مواجه است، پیامدهای مثبتی خواهد داشت.
همگرایی
واگرایی
حزب عدالت و توسعه
لیکود
ترکیه
اسرائیل
جمهوری اسلامی ایران
2011
06
22
https://frqjournal.csr.ir/article_123558_c9cf1b260cd3a9e4438b9ad582e7e785.pdf
فصلنامه روابط خارجی
روابط خارجی
2008-5419
2008-5419
1390
3
2
تحلیل ساختاری و کنشگرا بر چرایی تثبیت حکومت اقتدارگرا در مصر (از دهه 1980 تا ژانویه 2011)
خلیلالله
سردارنیا
مصر بهدلیل دارا بودن تمدنی بسیار کهن و بهعنوان پرجمعیتترین کشور عربی ـ اسلامی، یکی از مهمترین کشورهای اسلامی و از بازیگران اصلی در جهان عرب است. نکته قابل توجه دیگر آنکه دیرینة تاریخی نوسازی و اصلاحات در این کشور به دو سده پیش برمیگردد و نسبت به کشورهای دیگر از بیشترین تعداد گروهها، نهادهای مدنی و جریانات سیاسی برخوردار بوده است، لذا سؤال مهم آن است که با این وجود، چرا مصر شاهد پایداری حکومت اقتدارگرا در دوران حکومت مبارک بوده است. از این رو سقوط حکومت مبارک موضوع اصلی این تحقیق نخواهد بود. در این نوشتار، با استفاده از رهیافت نظری ساختار ـ عاملیت یا کنشگرا، چرایی تثبیت حکومت اقتدارگرا در مصر از دهه 1980 به اینسو بررسی میشوند. فرضیه اصلی آن است که ساخت اقتدارگرای حکومت، نخبگان حکومتی غیردموکراتیک و محدودیتهای شدید ساختاری اعم از سیاسی، اقتصادی و حقوقی از یکسو و ضعفهای جدی در کنشگران و رهبران مدنی (ضعف پیوندهای افقی و همکاری و عدم اجماع در بین آنها) از سوی دیگر منجر به تثبیت اقتدارگرایی با دموکراسی صوری در سه دهه اخیر شدهاند.
مصر
حکومت اقتدارگرا
کنشگران مدنی
دموکراسی
رهیافت ساختار کارگزار
2011
06
22
https://frqjournal.csr.ir/article_123559_71ba93b1e1f68ff5bb26019bf82faa50.pdf