2024-03-28T17:18:54Z
https://frqjournal.csr.ir/?_action=export&rf=summon&issue=16988
فصلنامه روابط خارجی
روابط خارجی
2008-5419
2008-5419
1391
4
2
روابط مصر ـ اسرائیل؛ پیشینه، چالشها و چشمانداز آینده
آرش
بیداله خانی
حمید
احمدی
اسرائیل از زمان بهرسمیت شناختهشدنش توسط مصر و در بیش از نیمی از عمر خود بهعنوان یک دولت، صمیمیترین رابطه را در بین کشورهای همسایه خود با مصر داشته است. این روابط در دوران ریاستجمهوری مبارک، گسترش یافت. مصر بهعنوان یکی از مهمترین کشورهای عربی خاورمیانه و جهان اسلام و تأثیر فکری و فرهنگی مهمی که بر دیگر کشورهای مسلمان دارد و با کنترل کانال سوئز که شاهراه دریایی اصلی برای تجارت بین شرق و غرب است، نقش مهمی در مناسبات منطقهای و بینالمللی ایفا میکند. تحولات داخلی کنونی در مصر و سرنگونی رژیم مبارک، نشانگر آغاز مرحلۀ جدیدی در حیات سیاسی مصر است که ساختار و فضای سیاسی داخلی و احتمالاً جهتگیریهای سیاست خارجی آن کشور را با دگرگونیهایی هرچند متفاوت روبهرو میکند. مقاله حاضر ضمن بررسی روابط مصر و اسرائیل از آغاز شکلگیری اسرائیل در سال 1948 تا زمان سقوط مبارک در چهار دورۀ تاریخی، به تجزیهوتحلیل تحولات داخلی مصر بر روابط مصر و اسرائیل پس از دورۀ مبارک خواهد پرداخت. پرسش اساسی پژوهش پیشرو این است که روابط مصر و اسرائیل پس از دوران مبارک و براساس تحولات داخلی بهوجودآمده در مصر به کدام سمت میرود؟ بر همین اساس فرضیه اصلی پژوهش حاضر این است که مصر بعد از عبور از دوران گذار انقلابی و عادی شدن مناسبات داخلی و خارجی، به روابط خود با اسرائیل با تفاوتهایی جزئی نسبت به گذشته ادامه خواهد داد. در واقع در سطح دولت ـ دولت، کشور مصر و اسرائیل به رابطه خود ادامه خواهند داد، اما در سطح مردم ـ مردم هم جامعه مصر و هم جامعه اسرائیل، هر دو به این رابطة پرتنش بدبین خواهند بود.
مصر
اسرائیل
روابط
معاهدۀ صلح
2012
06
21
https://frqjournal.csr.ir/article_123584_12a44abcff685b198c8962b9616e0da3.pdf
فصلنامه روابط خارجی
روابط خارجی
2008-5419
2008-5419
1391
4
2
دیپلماسی عمومی جمهوری اسلامی ایران در دوران اصولگرایی
سید
جلال دهقانی فیروزآبادی
علیرضا
فیروزی
نقش و اهمیت مردم در انقلاب اسلامی و ماهیت و اهدف فراملی آن باعث شده است دیپلماسی عمومی جایگاه ویژهای در سیاست خارجی جمهوری اسلامی بیابد. بهگونهای که در دورههای مختلف سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، بر ارتباط با مردم و ملتها در صحنه روابط بینالملل تأکید شده است. با این وجود، در دوران اصولگرایی این تعامل به طرز چشمگیری گسترش یافته و دیپلماسی عمومی اهمیت بیشتری پیدا کرده است. این مقاله در پی یافتن پاسخ این پرسش است که علل و عوامل افزایش نقش و جایگاه دیپلماسی عمومی در سیاست خارجی دولت اصولگرای احمدینژاد کدامند؟ پاسخ موقت به این پرسش، بهعنوان فرضیه، آن است که ویژگیها و علایق شخصی رئیسجمهور، افزایش نقش مردم در روابط بینالملل، ماهیت و اهداف فرهنگی و فراملی انقلاب اسلامی ایران، انقلاب در ارتباطات و اطلاعات، افزایش نقش بازیگران غیردولتی و تحول در ماهیت و گفتمان قدرت در روابط بینالملل، باعث افزایش جایگاه دیپلماسی عمومی در سیاست خارجی دولت اصولگرا شده است.
دیپلماسی عمومی
اصولگرایی
دیپلماسی رسانهای
سیاست خارجی
انقلاب ارتباطات
2012
06
21
https://frqjournal.csr.ir/article_123585_28ce8c2182e84a3d3823630be9298ff2.pdf
فصلنامه روابط خارجی
روابط خارجی
2008-5419
2008-5419
1391
4
2
نوجهانیشدن مجادلهای تئوریک؛ از انسانمحوری به جهانمحوری
امیرهوشنگ
میرکوشش
حسین
درجانی
نظریهپردازان روابط بینالملل به مفهوم جهانیشدن بهصورت روابط بینالمللی اندیشیدهاند بدون آنکه توجه داشته باشند که دنیای جهانیشده صرفاً رابطه بین «انسان با انسان» نیست و رابطه بین «انسان با محیط» و«محیط با محیط» در فهم ما از جهانیشدن نیز حائز اهمیت است. این معضل آنجایی بیشتر رخ مینماید که بدانیم بهطورکلی در نگاه پژوهشگران به جهانیشدن، روندها و فرایندها دارای اشکال و محتوای ناقصی است که به «فراگیرنمایی» مفاهیمی تبدیل شده است که آن را بهعنوان جهانیشدن معنا میکنیم. این پژوهش ضمن بررسی و نقد نظریههای مرتبط با جهانیشدن و بهویژه نگاه متفکران علم روابط بینالملل به آن، نواقص، کاستیها و تقلیلگراییهای خودساخته را بررسی کرده و از برآیند چنین دیدگاهی به مفهومی نوین، تحت عنوان «نوجهانیشدن» دست مییابد.
جهانیشدن
انسانمحوری
جهانمحوری
نوجهانیشدن
دیدگاه سیارهای
2012
06
21
https://frqjournal.csr.ir/article_123586_37ae56cc4444a8a64de84e317606595a.pdf
فصلنامه روابط خارجی
روابط خارجی
2008-5419
2008-5419
1391
4
2
چالشهای ژئوپلیتیک منطقهای و دکترین ظهور مسالمتآمیز چین
بهاره
سازمند
فریبرز
ارغوانی پیرسلامی
هدف اصلی این مقاله تشریح چالشهای منطقهای فراروی تحقق دکترین ظهور مسالمتآمیز چین با تأکید بر معضلات ژئوپلیتیکی است. اعلام دکترین ظهور مسالمتآمیز در سال 2003 بهمثابه راهبرد کلان سیاست خارجی چین با هدف از بین بردن «تصور تهدید» و ایجاد ثبات منطقهای که پیشنیاز رشد و توسعه اقتصادی چین است، محور اصلی فعالیتهای دیپلماتیک چین در آغاز هزاره جدید میباشد. این نوشتار با طرح این مسئله که چرا چالشهای ژئوپلیتیک در سطح منطقه شرق آسیا مهمترین مانع در برابر تحقق دکترین ظهور مسالمتآمیز و اهداف آن است با استفاده از روش تبیینی ـ تحلیلی، بر این نظر است که برخلاف چالشهای ژئواکونومیک و ژئوکالچر که پاسخ چین برای مدیریت آنها مؤثر بوده، حوزه ژئوپلیتیک به لحاظ پیچیدگی و ارتباط با سیاست قدرت واجد بیشترین ظرفیت برای تقویت «تصور تهدید» از چین نزد کشورهای منطقه میباشد. تشریح «تصور تهدید» و دکترین ظهور مسالمتآمیز و اشاره به چالشهای فراروی تحقق این دکترین بهویژه در حوزه ژئوپلیتیک، بخشهای اصلی این نوشتار است.
چین
ژئوپلیتیک
شرق آسیا
تصور تهدید
ظهور مسالمتآمیز
2012
06
21
https://frqjournal.csr.ir/article_123587_d2d9e249c7cbd28e2d26c8544e7779d2.pdf
فصلنامه روابط خارجی
روابط خارجی
2008-5419
2008-5419
1391
4
2
عوامل تعیینکننده روابط ایران و چین
محسن
شریعتینیا
روابط ایران با چین بهگونهای روزافزون در کلیت سیاست خارجی ایران اهمیت مییابد. با عنایت به این موضوع مقاله حاضر در پی تبیین متغیرهای شکلدهنده به این روابط است. به بیان دیگر پرسش کلیدی مقاله این است که چه متغیرهایی به روابط ایران و چین در وضعیت کنونی شکل میدهند؟ از نظر نویسنده، «برخی همپوشانیها در سیاست خارجی دو کشور، مبادلات اقتصادی و نظامی و همکاری در حوزه انرژی، عوامل توسعهبخش روابط دو کشورند. از دیگر سو انتخاب استراتژیک چین و روابط همکاریجویانه این کشور با قدرتهای غربی، عوامل محدودکننده این روابط بهشمار میآیند». نویسنده معتقد است عوامل محدودکننده در سالهای اخیر نقش مهمتری در شکلدهی به روابط سیاسی دو کشور ایفا کردهاند، بهگونهای که روابط سیاسی طرفین نسبت به گذشته محدود شده و روابط تجاری بهعنوان مهمترین حوزه همکاریهای دو کشور مطرح شده است.
تجدیدنظرطلبی
ایران
چین
انرژی
همکاری
بازیگر ثالث
محدودیت
2012
06
21
https://frqjournal.csr.ir/article_123588_d4c912def49af298e96d804633104cd6.pdf
فصلنامه روابط خارجی
روابط خارجی
2008-5419
2008-5419
1391
4
2
تـأثیر بیثباتی سیاسی خاورمیانه بر صنعت گردشگری ایران در دورۀ پس از 11 سپتامبر 2001
سید
مجتبی اسماعیل شهابی
علی
اکبر بیدختی
مسعود
موسوی شفایی
هدف پژوهش حاضر، بررسی تأثیر بیثباتی سیاسی خاورمیانه بر صنعت گردشگری ایران در دورۀ پس از 11 سپتامبر 2001 است. در این مطالعه با استفاده از روش توصیفی ـ پیمایشی به بررسی شاخصهای بیثباتی سیاسی و همبستگی این شاخصها با شاخصهای رکود صنعت گردشگری کشور پرداخته شده است. جامعۀ آماری پژوهش شامل اساتید رشتههای علوم سیاسی، روابط بینالملل و گردشگری دانشگاههای تهران، شهید بهشتی، علامه طباطبایی و تربیت مدرس بوده که 30 نفر از آنها بهطور تصادفی انتخاب شده و حجم نمونه مورد آزمایش ما را تشکیل دادند. نتایج حاصل از تجزیهوتحلیل دادهها نشان داد که شاخصهای اصلی «جنگ، تروریسم و بیثباتی رژیم سیاسی» با شاخصهای رکود «بازاریابی» صنعت گردشگری، دارای همبستگی در سطح معنیداری قابل قبول میباشند. با توجه به اینکه بازاریابی و بهطور ویژه تبلیغات مقاصد ازجمله مهمترین عناصر گردشگری است، میتوان نتیجه گرفت، بیثباتیهای سیاسی بهوجودآمده پس از 11 سپتامبر 2001 که به بروز جنگ و تروریسم و بیثباتی رژیمهای حاکم منطقه انجامید، به دلیل مخدوش کردن چهره مسلمانان منطقه و ایجاد تصویر منفی نسبت به کشور ما باعث رکود در رشد صنعت گردشگری کشور شده است.
ایران
بیثباتی سیاسی
صنعت گردشگری
منطقه خاورمیانه
11 سپتامبر 2001
2012
06
21
https://frqjournal.csr.ir/article_123589_9338bd7303b2d9df4a5ef35b751e884d.pdf
فصلنامه روابط خارجی
روابط خارجی
2008-5419
2008-5419
1391
4
2
مدرنیته و نظریه روابط بینالملل
عبداله
قنبرلو
روابط بینالملل در مقام یک رشته دانشگاهی که در سده بیستم، ظهور و توسعه یافته، غالباً در پی پاسخ به سؤالها و رسیدگی به دغدغههایی بوده که ریشه در تفکر و حیات مدرن بشر دارند. چیستی ریشههای جنگ و ناامنی بینالمللی و چگونگی برقراری صلح و امنیت بینالمللی، مهمترین سؤالهایی هستند که جریان اصلی و مسلط نظریههای روابط بینالملل در پی پاسخ به آنها بوده است. عقلانیت فایدهگرایانه و گرایش به روشهای علمی ـ اثباتی از ویژگیهای کلیدی نظریههای جریان اصلی هستند؛ ویژگیهایی که عمیقاً ریشه در مدرنیته دارند؛ ازاینرو، مفروضات مدرنیته در شکلگیری و قوامیابی تئوری روابط بینالملل نقشی بسیار تعیینکننده دارند. در دهههای اخیر، طیف گستردهای از محققان روابط بینالملل این رویکرد غالب در نظریه روابط بینالملل را به چالش کشیدهاند؛ درحالیکه برخی شامل پستمدرنها به نسبیگرایی محض کشیده شدهاند، گروه دیگری شامل هواداران نظریه انتقادی برآنند که میتوان با بازبینی مدرنیته، قرائت اخلاقیتر و انسانیتری از آن ارائه داد و نظریه روابط بینالملل را از عقلانیت فایدهگرایانه و ابزاری به سمت عقلانیت اخلاقگرایانه و عدالتخواهانه سوق داد.
فایدهگرایی
علمگرایی
پوزیتیویسم
نظریه انتقادی
2012
06
21
https://frqjournal.csr.ir/article_123590_26aa231478b22e93e3de52ba8ad829da.pdf
فصلنامه روابط خارجی
روابط خارجی
2008-5419
2008-5419
1391
4
2
واکاوی نقش اینترنت و رسانههای اجتماعی جدید در تحولات منطقه خاورمیانه و شمال افریقا (اطلاعرسانی، سازماندهی و گسترش سریع تحولات)
داریوش
هادی
داوود
آقایی
سید
سعید صادقی
یکی از بحثهای مهم در مورد شکلگیری و گسترش تحولات منطقه خاورمیانه، نقش رسانههای جدید، اینترنت و شبکههای مجازی و اجتماعی در این تحولات است. تأثیر رسانههای ارتباطی و بهویژه شبکههای اجتماعی در اطلاعرسانی و گسترش سریع تحولات انقلابی در کشورهای منطقه انکارناپذیر است. رسانه، اینترنت و شبکههای اجتماعی، آگاهی را در بین اقشار مختلف کشورهای درگیر منطقه بهویژه قشر جوان بالا برده، توجه آنها را به آنچه در اطرافشان میگذشت جلب کرده و فرایند تحولات منطقه را تسهیل و تسریع نموده است. جهتدهی به افکار عمومی در شبکههای اجتماعی در دو مرحله صورت میگیرد: در مرحله نخست، شبکهسازی در فضای مجازی و در مرحله دوم شبکهسازی و مشارکت در فضای واقعی. بدینترتیب همانگونه که شاهد بودیم، نقش اجتماعسازی شبکههای اجتماعی در برخی از کشورهای منطقه موجب ایجاد بحران شده و در کنار عوامل دیگر، زمینه را برای سقوط و اصلاحات سیاسی برخی از رژیمهای منطقه فراهم آورد. مقاله حاضر ضمن بررسی ویژگی رسانهها و شبکههای اجتماعی، نقش این رسانهها و شبکههای اجتماعی را در جریان تحولات منطقه خاورمیانه مورد ارزیابی قرار میدهد.
خاورمیانه
رسانههای جدید
شبکههای اجتماعی
بهار عربی
2012
06
21
https://frqjournal.csr.ir/article_123591_000558b90895dbca2ad17a9e7b9bda2b.pdf