پروژه سدسازی ترکیه؛ تهدیدات امنیتی برای غرب آسیا و جمهوری اسلامی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری علوم سیاسی، دانشگاه رازی کرمانشاه، کرمانشاه، ایران

2 دانشجوی دکتری روابط بین‌الملل، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

چکیده

‌‌‌‌ترکیه ‌‌با ‌‌آگاهی ‌‌نسبت ‌‌به ‌‌تحولات ‌‌آتی ‌‌منابع ‌‌آب ‌‌و ‌‌درگیری‌‌های ‌‌سیاسی ‌‌احتمالی ‌‌بر ‌‌سر ‌‌آن، ‌‌از ‌‌سال ‌‌1970 ‌‌اقدام ‌‌به ‌‌اجرای ‌‌پروژه ‌‌عظیم ‌‌سدسازی ‌‌کرده ‌‌است ‌‌که ‌‌بر ‌‌اساس ‌‌برآوردها، ‌‌پنجمین ‌‌طرح ‌‌بزرگ ‌‌سدسازی ‌‌جهان ‌‌به‌شمار‏ ‌‌می‌‌آید. ‌‌‌‌‌‌اجرای ‌‌این پروژه ‌‌تأثیراتی ‌‌سوء ‌‌بر ‌‌اکوسیستم ‌‌کشورهای ‌‌همسایۀ ‌‌ترکیه ‌‌از ‌‌جمله ‌‌جمهوری ‌‌اسلامی ‌‌ایران، ‌‌عراق ‌‌و ‌‌سوریه ‌‌دارد و ‌‌بدون درنظر ‌‌گرفتن ‌‌حقوق ‌‌آبی ‌‌دیگر ‌‌کشورها و ‌‌‌‌کنوانسیون‌‌های ‌‌بین‌‌المللی ‌‌انجام ‌‌شده ‌‌است.‌‌ به همین دلیل مقاله حاضر، در پی پاسخ‌گویی به این پرسش است که «پروژه سدسازی ترکیه موسوم به «گاپ» می‏تواند چه تهدیداتی برای منطقه و جمهوری اسلامی ایران داشته باشد؟». فرضیه مقاله متأثر از چهارچوب نظری مکتب «کپنهاک» حاکی از آن است که ‌‌تداوم ‌‌این ‌‌وضعیت، ‌‌جمهوری ‌‌اسلامی ‌‌ایران و منطقۀ غرب آسیا ‌‌را ‌‌با ‌‌تهدیدات ‌‌زیست‌‌محیطی ‌‌مواجه ‌‌خواهد ‌‌کرد ‌‌که ‌‌بر ‌‌اساس ‌‌تعاریف ‌‌جدید ‌‌امنیت ‌‌و ‌‌تهدید، به معضلات ‌‌سیاسی ‌‌و ‌‌امنیتی ختم خواهد شد. ‌‌در ‌‌پژوهش ‌‌حاضر ‌‌با ‌‌بررسی ‌‌ابعاد ‌‌پروژه گاپ ‌‌و ‌‌پیامدهای ‌‌آن ‌‌بر ‌‌کشورهای ‌‌ایران، ‌‌عراق ‌‌و ‌‌سوریه، ‌‌پیشنهاد ‌‌شده ‌‌است ‌‌با ‌‌استناد ‌‌به ‌‌کنوانسیون‌‌های ‌‌بین‌‌المللی ‌‌در ‌‌زمینه ‌‌آبراهه‌‌های ‌‌بین‌‌المللی ‌‌و ‌‌همچنین ‌‌با ‌‌هماهنگ ‌‌کردن ‌‌اقدامات ‌‌حقوقی ‌‌و ‌‌سیاسی ‌‌منطقه‌‌ای ‌‌علیه این ‌‌پروژه، ‌‌این ‌‌وضعیت ‌‌بحرانی ‌‌مدیریت ‌‌شود. روش این پژوهش، توصیفی _ تبیینی و مبتنی بر منابع کتابخانه ‏ای است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Turkey Dam construction Project Threats: Security Threats to West Asia and the Islamic Republic of Iran

نویسندگان [English]

  • mohammad Nasehi 1
  • Mahnaz Gudarzy 2
1 Ph.D. Student in Political Science, Razi University, Kermanshah, Iran
2 Ph.D. Student in International Relations, University of Isfahan, Isfahan, Iran
چکیده [English]

Turkey with knowledge about the possible future development of water resources and political upcoming conflicts, the massive dam construction project has been implemented since 1970, According to evaluations, is the world's fifth dam construction plan. The implementation of this project has negative effects on the ecosystem of Turkey's neighboring countries such as the Islamic Republic of Iran, Iraq, and Syria, and has been carried out in accordance with international conventions without regarding the water rights of other countries. For this reason, this article seeks to answer the question, what threats can the GAP project create to the region and the Islamic Republic of Iran? The hypothesis of the article is influenced by the theoretical framework of the Copenhagen School, which shows that the continuation of this situation will engage the Islamic Republic of Iran and the West Asian region with environmental threats, which according to the new definitions of security and threat, will lead to political and security problems. In this research, by examining the dimensions of the Dam construction project in Turkey and its consequences for the Islamic Republic of Iran, Iraq, and Syria, it is proposed to refer to international conventions in the field of international waterways and also to regulate regional legal and political actions Against to this project, managed this critical situation. The method used in this research is descriptive-explanatory based on library resources.

کلیدواژه‌ها [English]

  • GAP Dam Project
  • Turkey
  • West Asia region
  • Islamic Republic of Iran
  • Threats

مراجع

  • اکبری، نرگس و علی مشهدی (1398). «تهدیدها و تعهدات زیست‏محیطی دولت ترکیه در اجرای پروژه گاپ نسبت به آثار سوء زیست‏محیطی در ایران (ریز گردها)». فصلنامه حقوق ‏بین‌المللی. ش61.
  • امیدی، علی و فاطمه رضایی (1390). «عثمانی‌گرایی جدید در سیاست خارجی ترکیه: شاخص‌‏ها و پیامدهای آن در خاورمیانه». فصلنامه روابط خارجی،ش3.
  • بدیعی، شهریار (1394). «تأثیر تغییرات اقلیمی در آغاز جنگ سوریه». ماهنامه KWC. ش94.
  • بوزان، باری (1387). مردم، دولت، هراس. ترجمه: پژوهشکده مطالعات راهبردی. چ اول. تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
  • بوزان، بری و الی ویور (1388). ساختار امنیت ‏بین‌الملل. تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
  • حشمتی جدید، مهدی؛ نقره ای، فرهاد و محمد حسن‌زاده (1395). «بررسی عوامل مؤثر بر عملکرد گروه‌‏های قومی و مذهبی در امنیت داخلی استان سیستان و بلوچستان (با تأکید بر گروه‌‏های قومی و مذهبی شهرستان سروان)». سیاست دفاعی. ش96.
  • دهشیری، محمد رضا؛ حسینی، سید محمد؛ شیراوند، صارم و مصطفی حسینی (1396). «تأثیر امنیت منطقه‏ای ‏بر رفتارشناختی مجموعه‌‏های امنیتی مناطق». فصلنامه سیاست جهانی. ش19.
  • رحیم لی، شهریار (1396). «امنیتی کردن مهاجرت؛ عملکرد اتحادیه اروپا در قبال مهاجران سوری». پژوهش ملل. ش24.
  • عبدالله‌خانی، علی (1383). نظریه‌‏های امنیت: مقدمه‏ای ‏بر طرح‌ریزی دکترین امنیت ملی. تهران: انتشارات موسسه فرهنگی، مطالعات و تحقیقات ‏بین‌الملل ابرار معاصر.
  • قاسمی، فرهاد (1391). اصول روابط ‏بین‌الملل. تهران: انتشارات میزان.
  • قائم مقامی، علی (1396). «بحران آب و آب‌‏های جاری فرامرزی ترکیه و امنیت ملی و محیط زیست ایران». فصلنامه مطالعات منافع ایران. ش7.
  • قدسی، امیر (1396). «نظلم ژئوپلتیکی غرب آسیا و نظم مطلوب منطقه‏ای ‏ایران». فصلنامه مطالعات دفاعی راهبردی. ش72.
  • کرمی، افشین؛ حسن‌زاده، جواد و زهرا پیشگاهی‌فرد (1395). «تأثیر هیدروپلتیک بر مناسبات عراق و ترکیه بر دجله و فرات». فصلنامه مطالعات سیاسی جهان اسلام. ش17.
  • لطفی، حیدر؛ نامی، محمد حسن و جعفر حسن‌پور (1390). «امنیت زیست‌محیطی و سیاست‌گذاری امنیت ملی». فصلنامه نگرش نو در جغرافیای انسانی. ش4.
  • محسنی، علی؛ جاودانی مقدم، مهدی و محسن حاجی (1397). «تحول پارادایمی مفهوم قدرت و امنیت در عصر جهانی شدن و تأثیر آن بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران». فصلنامه پژوهش‌‏های سیاسی جهان اسلام. ش3.
  • مصلی نژاد، عباس (1387). «بررسی جنبه‌‏های مختلف امنیت زیست‏محیطی با رویکرد مکتب انتقادی». فصلنامه محیط شناسی، ش46.
  • مینایی، مسعود (1396). «هیدروپلتیک دجله و ریزگردهای ایران». همایش دیپلماسی آب و فرصت‌های هیدروپلتیک غرب آسیا. دانشگاه خوارزمی.
  • ستاری، محمد تقی (1396). «بررسی اثرات منطقه ‏ای ‏پروژه‌‏های توسعه منابع آب ترکیه». شبکه مطالعات سیاستگذاری عمومی. قابل دسترسی در: http://www.npps.ir/ArticlePreview.aspx?id=131941
  • کیانی، احسان (1397). «نقش رژیم صهیونیستی در سدسازی‌های ترکیه». اندیشکده راهبردی تبیین. قابل دسترسی در: http://tabyincenter.ir/print/?print=26831
  • شبانی، مهدی (1396). «سیاست سدسازی ترکیه». "جنگ آب" در خاورمیانه خبرگزاری رادیو زمانه. قابل دسترسی در: https://www.radiozamaneh.com/346630
  • عبدالهی، محمدرضا (1395). «نوعثمانی‌گری ترکیه و تأثیر آن بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران». مجموعه مقالات دومین کنفرانس ‏بین‌المللی مدیریت و علوم انسانی. قابل دسترسی در: https://civilica.com/doc/549929
  • نقیبی، محسن (1393). «آب ابزار بازی ترکیه در منطقه شده است». خبرگزاری دیپلماسی ایران، قابل دسترسی در: http://irdiplomacy.ir/fa/news/1945055
  • روزنامه شرق (1396). در کنفرانس ‏بین‌المللی مقابله با گرد و غبار مطرح شد: «انتقاد روحانی از سدسازی در ترکیه و افغانستان»، قابل دسترسی در: https://www.magiran.com/article/3586619
  • Qarehgozlou, Maryam(2017), Iran holds Turkey partly accountable for dust storms; Turkey denies, Available at: https://www.tehrantimes.com/ news/414799/Iran-holds-Turkey-partly-accountable-for-dust-storms-Turkey.
  • Güncelleme, Son(2012), Ilısu Projesi'nde Hedef 2014, Available at: https:// mepc.org/journal/ water- trade-between-israel-and-turkey-start-middle- east.
  • Scott ,Katy(2018), Can the Middle East Solve its water problem? , Available at: https://edition.cnn.com/2018/07/11/middleeast/middle-east-water/ index. html.
  • IFP,(2018), Iran Says Turkey’s GAP Project Destroys Regional Ecosystem, , Available at: https://ifpnews.com/exclusive/iran-says-turkeys-gap-project-destroys-regional-ecosystem/.
  • Warner, J. (2012). The struggle over Turkey’s Ilısu Dam: domestic and international security linkages. International Environmental Agreements: Politics, Law and Economics, 12(3), 231-250. , Available at: https://link.springer.com/article/10.1007/s10784-012-9178-x.
  • Tsakalidou, I. (2013). The Great Anatolian Project: Is Water Management a Panacea or Crisis Multiplier for Turkey’s Kurds?. New Security Beat, 5. Available at: https://www.newsecuritybeat.org/2013/08/great-anatolian-project-water-management-panacea-crisis-multiplier-turkeys-kurds/.
  • Ilisu Dam Campaign,(2000), The Ilisu Dam, the World Commission on Dams and Export Credit Reform, Available at: http://www.thecornerhouse.org. uk/ resource/ ilisu- dam- world- commission- dams- and- export- credit- reform.
  • Kieran Cooke(2019), Before the flood: Turkey's new dam set to wash away past despite uncertain future, Available at: https://www. middleeasteye. net/ news/ flood- turkeys- new- dam- set- wash- away- past- despite- uncertain- future.
  • Pamukcu, K. (2003). Water trade between Israel and Turkey: a start in the Middle East?. Middle East Policy, 10(4), 87., Available at: https:// mepc. org/ journal/ water- trade- between- israel- and- turkey- start-middle-east
  • Jenkins, Gareth(2008), BABACAN DISMISSES CLAIMS THAT TURKEY OFFERED SYRIA WATER FOR PEACE WITH ISRAEL, Available at: https:// jamestown. org/ program/ babacan- dismisses- claims- that-turkey- offered-syria-water-for-peace-with-israel/.
  • Tehrantimes(2017), Turkey not convincing over dams project: Iran, Available at: https:// www.tehrantimes.com/news/416850/Turkey-not-convincing-over- dams-project-Iran.

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار