ایران فرهنگی و همگرایی تمدنی در آسیای مرکزی و قفقاز

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد علوم سیاسی، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران

2 دانشیار دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران

3 استادیار دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران

چکیده

در کنار دیپلماسی کلاسیک که بر منابع سنتی قدرت مانند قدرت اقتصادی، قدرت سیاسی و قدرت نظامی متکی است، امروزه نوع جدیدی از منبع قدرت در سیاست خارجی مورد توجه قرار گرفته است که متاثر از هویت تمدنی است . به عبارتی فرهنگ، هویت و اشتراکات تمدنی مبنایی برای همگرایی کشورها و تامین منافع ملی در عرصه سیاست خارجی محسوب می شود. در حقیقت پیوندهای عمیق فرهنگی و تمدنی می تواند بسترهای همگرایی منطقه ای را فراهم کرده و بدین ترتیب کشورهای یک حوزه تمدنی را به سمت دستیابی به اهداف مشترک رهنمون سازد. با توجه به انگاره فوق، پژوهش حاضر در پی بررسی و پاسخگویی به این سوال اصلی است که مؤلفه های تاریخی- فرهنگی چگونه ممکن است به همگرایی ایران و کشورهای آسیای مرکزی و قفقاز کمک کند؟ فرضیه ای که در پاسخ به سوال فوق در این مقاله مورد آزمون قرار گرفته این است که ترویج «سیاست خارجی تمدنی» مبتنی بر مفهوم «ایران فرهنگی» می تواند نقش تعیین کننده‌ای در همگرایی این کشورها داشته باشد. روش پژوهش کیفی با رویکرد توصیفی- تحلیلی است و داده ها نیز با رجوع به منابع کتابخانه‌ای و همچنین با مراجعه به منابع اینترنتی جمع آوری شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Cultural Iran and Civilizational Convergence in the Central Asia and Caucasus

نویسندگان [English]

  • Mohammad Gholami 1
  • Ahmad Rashidi 2
  • Reza Ekhtiari Amiri 3
1 Master in Political Science, University of Mazandaran, Babolsar, Iran
2 Associate Professor in International Relations, University of Mazandaran, Babolsar, Iran.
3 Assistant Professor, Faculty of law and Political Science, University of Mazandaran, Babolsar, Iran
چکیده [English]

Along with the classical diplomacy, which relies on traditional sources of power, such as economic, political and military power, today a new source of power has been taken into consideration which is affected from civilizational identity. In other words, culture, identity and civilization subscriptions provides a ground for integration of countries and supplying national interests in foreign policy arena. In fact, deep cultural and civilizational connections could pave route for regional integration and consequently help the countries of a civilizational scope to achieve their common goals. Accordingly, the present study seeks to answer this main question how the historical-cultural elements can help toward the integration between Iran and the countries of Central Asia and the Caucasus? In this article, the hypothesis that was examined in response to the above question is that the promotion of "civilizational foreign policy" based on the concept of "cultural Iran" can play a decisive role in the integration of these countries. This Research utilizes the descriptive-analytical method and data was collected through library and internet sources.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Integration
  • soft power
  • cultural Iran
  • cultural diplomacy
  • civilization foreign policy
  • Central Asia and the Caucasus
  • امیراحمدیان، بهرام (1392). جهان ایرانی یا قلمرو فرهنگی ایران. در حبیب الله اسماعیلی، قهار رسولیان و شادی معرفتی (ویراستار)، چشم اندازهای ایران فرهنگی؛ مجموعه گفتارها و نوشتارها. (صص 72-97). تهران: خانه کتاب.
  • بهبودی نژاد، قدرت الله ( 1400). منطقه گرایی و همکاری منطقه ای در آسیای مرکزی، فصلنامه روابط خارجی، 13 (1)، 43-7.doi: 20.1001.1.20085419.1400.13.3.7.0
  • بهمنی قاجار، محمدعلی (1392). نظریه ی حوزه ی تمدن ایرانی و بازتاب های منطقه ای آن. در حبیب الله اسماعیلی، قهار رسولیان و شادی معرفتی (ویراستار)، چشم اندازهای ایران فرهنگی؛ مجموعه گفتارها و نوشتارها. (صص 382 – 361). تهران: خانه کتاب.
  • پهلوان، چنگیز (1377). افغانستان: عصر مجاهدین و برآمدن طالبان. تهران: قطره.
  • تکمبل همایون، ناصر (1380). گسترة فرهنگی و مرزهای تاریخی ایران زمین. تهران: دفتر پژوهش­های فرهنگی.
  • شمس، اسماعیل و یزدانی، سهراب (1384). بررسی مفهوم ایران زمین و نقش آن در علت وجودی دولت- ملت ایران. فصلنامه مدرس علوم انسانی، 9(1) 77-96. بازیابی شده از: https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=25733
  • طباطبایی، سید محمد و حسینی، سید محمد حسین (1398). تبیین ژئواستراتژی بازیگران مداخله گر و پیرامونی حوزه خزر و امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران. فصلنامه روابط خارجی، 11(46)، 141-113. doi: 20.1001.1.20085419.1398.11.4.5.6
  • عبدخدایی، مجتی و نوروزی فیروز، رسول (1397). واکاوی تاثیر تمدن بر سیاست خارجی. فصلنامه علوم سیاسی، 21(81)، 56-82. doi: 10.22081/psq.2018.65873
  • غلامی، محمد (1396). نقش زبان و فرهنگ فارسی در همگرایی ایران و تاجیکستان. ] پایان نامه کارشناسی ارشد منتشر نشده.[. دانشگاه مازندران.
  • فرانکل، جوزف (1371). نظریه معاصر روابط بین الملل. (وحید بزرگی، ترجمه). تهران: اطلاعات(نشر اثر اصلی 1972).
  • قاسمی، حاکم(1390). ایران فرهنگی، هویت و تمدن: ظرفیت سنجی معرفتی. در علی اشرف نظری (ویراستار)، فرهنگ، هویت و تمدن از چشم انداز ایران فرهنگی(صص 77 – 47). تهران: تمدن ایرانی.
  • قوام، عبدالعلی (1390). اصول سیاست خارجی و سیاست بین الملل، چاپ هفدهم. تهران: سمت.
  • کولایی الهه (1393). سیاست و حکومت در اوراسیای مرکزی، چاپ سوم. تهران: سمت.
  • مولایی، یوسف و ملکی عزین ابادی، روح الله ( 1398). سیاست انرژی محور غرب در معضل رژیم حقوقی دریای خزر. فصلنامه روابط خارجی، 11(42)، 103-129. doi: 20.1001.1.20085419.1398.11.2.4.1
  • نای، جوزف (1387). قدرت نرم، (سید محسن روحانی و مهدی ذوالفقاری، ترجمه). تهران: دانشگاه امام صادق علیه السلام (نشر ااصلی اثر 2004).
  • نظری، علی اشرف(1390). تاثیر نظام بین المللی بر همگرایی ملت ها در حوزه ی ایران فرهنگی. اشرف نظری (ویراستار)، فرهنگ، هویت و تمدن از چشم انداز ایران فرهنگی(صص. 46 – 19). تهران: تمدن ایرانی.
  • نظری، علی اشرف (1400). فقدان تعلق هویتی و فرهنگ آگاهی تاریخی؛ دشواره صلح در منطقة فرهنگی نوروز. نخستین همایش بین­المللی انجمن علمی مطالعات صلح ایران با عنوان دانشگاهیان و صلح­آفرینی در منطقة فرهنگی نوروز، 20 و 21 بهمن.
  • جوادی ارجمند، محمدجعفر، حق‌گو، جواد، عظیم‌زاده، جعفر. (1393). حوزه تمدنی ایران، جهانی‌شدن و آینده سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در این منطقه. جامعه‌شناسی سیاسی جهان اسلام. 2(4)60-29. doi: 10.22070/iws.2012.71