خنثی‌سازی تحریم و جانمایی جدید اقتصاد ایران در عرصه بین‌الملل به‌مثابه نقشه راه جدید دیپلماسی اقتصادی جمهوری اسلامی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس گروه اقتصاد بین الملل مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی

2 فارغ التحصیل دکتری علوم اقتصادی از دانشگاه تهران و مدیر گروه اقتصاد بین الملل مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی

3 کارشناس سابق گروه اقتصاد بین الملل مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی

چکیده

پژوهش حاضر در نظر دارد پدیده تحریم و ماندگاری آن را از منظری بدیل مورد بررسی قرار داده و بر اساس آن، نقشه راه جدید دیپلماسی اقتصادی ایران را تبیین کند. سؤال پژوهش حاضر آن است که آیا تحریم صرفاً ناشی از مناقشه میان ایران و بلوک غرب است یا اینکه باید عامل دیگری را در موضوع ماندگاری تحریم در تحلیل‌های خود وارد کنیم. برای پاسخ به این پرسش، روش توصیفی-تحلیلی به کار گرفته شده و سه نتیجه به شرح زیر حاصل شده است که این نتابج در حقیقت نوآوری پژوهش حاضر محسوب می‌شوند: الف. امکان تحریم ایران از سال 2012 ازآن‌جهت ایجاد شد که رابطه راهبردی ایران و غرب در پرونده نفت (صادرات نفت به بلوک غرب و واردات لوازم توسعه) مخدوش شد. ب. تحریم اساساً امری ژئواکونومیک و نمودی از تعارض میان حوزه‌های ژئوپلیتیک است؛ خطای راهبردی آن است که تحریم را صرفاً ناشی از مناقشه میان ایران و بلوک غرب بدانیم. ج. موقعیت جغرافیایی ایران در ماندگاری تحریم‌ها امری مؤثر است؛ جغرافیای ایران به دلیل قرارگیری در نقطه گرانیگاهی شکل‌گیری نظم نوین جهانی عاملی مهم در ماندگاری تحریم است. بر اساس نتایج فوق، پاسخ دقیق به تحریم عبارت است از «خروج از زیست نفتی و جانمایی جدید کشور در عرصه بین‌الملل». در این رویکرد جدیدِ چندبعدی، چالش‌هایی که به‌واسطه تحریم بر ایران بار شده‌اند اکنون ذیل پرونده‌های متعدد (ابتکارهای مبتنی بر جغرافیای سیاسی) مورد حل‌وفصل قرار می‌گیرند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Neutralization of sanctions and new Placement of Iran's economy in the international arena as a new road map of economic diplomacy of the Islamic Republic of Iran

نویسندگان [English]

  • milad torabifard 1
  • mehdi razmahang 2
  • farzan ghasemi 3
1 researcher of the International Economy Department of the Islamic Council Research Center
2 Ph.D. in economics, Tehran University and the director of the international economics department of the Islamic Council Research Center
3 former researcher of International Economics Department of Islamic Council Research Center
چکیده [English]

The current study intends to examine the phenomenon of sanctions and its sustainability from an alternative perspective and based on that, explain the new road map of Iran's economic diplomacy. The question of the current research is whether the is solely due to the conflict between Iran and the Western bloc or whether we should include another factor in the issue of the permanence of the sanction in our analysis. To answer this question, a descriptive-analytical method has been used and three results have been obtained as follows, and these results are considered to be the contribution to the current research: a. The possibility of sanctioning Iran was created in 2012 because the strategic relationship between Iran and the West in the oil case (oil exports to the Western bloc and imports of development materials) was disturbed. b. The sanction is basically a geo-economic issue and a manifestation of the conflict between geopolitical spheres; It is a strategic mistake to consider the sanctions as a result of the conflict between Iran and the america. c. Iran's geography is an important factor in the sustainability of the sanctions due to its location at the critical point of the formation of the new world order. Based on the above results, the exact answer to the saction is "exiting the oil life and new placement in the international arena". In this new multi-dimensional approach, the challenges imposed on Iran by sanctions are now being resolved under multiple cases.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sanction
  • new placement
  • Iran
  • United States
  • economic diplomacy

مراجع

دهقان بنادکی، فاطمه. نصیری زاده، نوید (1398). چالش‌های فضای مجازی و راهکارهای سیره رضوی، همایش علمی فرهنگ رضوی و بانوان فرهیخته و نیکوکار- بزرگداشت بانو ستی فاطمه، یزد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد یزد.
احمدی، عبدالرضا، عبدالخانی، لنا (1400)، «تأثیر اقتصاد سیاسی بر ثبات اقتصادی جمهوری اسلامی ایران (با تأکید بر تحریم‌ها)» نگرش‌های نو در جغرافیای انسانی، سال پانزدهم، شماره 53
امانی جونقانی، الهام، باستانی فر، ایمان، حیدری خوراسگانی، محمدرضا (1400)، «رتبه‌بندی راهکارهای جایگزین سوئیفت در محیط تحریم (مطالعه موردی: جمهوری اسلامی ایران)» راهبرد اقتصادی، سال دهم، شماره 37.
بیات، محسن (1396)؛ «تجربه تحریم؛ راهبردی برای شناخت آسیب‌پذیری‌ها و تحقق اقتصاد مقاومتی در جمهوری اسلامی ایران»، راهبرد، سال بیست و ششم، شماره 84.
چگنی زاده، غلامعلی، رضوی، حسین (1401)، «ابتکار کمربند-راه و آثار راهبردی آن بر مناسبات هند و چین (2022-2013)»، روابط خارجی، دوره 14، شماره 54، صفحه 1 الی 32.
رزم آهنگ، مهدی، نیکونسبتی، علی (1400)، «تدبیر اقتصاد کشور در شرایط تحریم: 1. ضرورت برنامه‌ریزی اقتصاد ملی با فرض ماندگاری تحریم‌ها»، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، فروردین 1400، شماره مسلسل 17447
صالحیان، تاج الدین، پادروند، مهدی، اکبری، سمیرا (1400)، «سیاست انحصارطلبی انرژی روسیه و راهبرد ژئوانرژی اتحادیه اروپا در آسیای مرکزی»، روابط خارجی، دوره 13، شماره 52، صفحه 785-820.
قربانی، وحید (1400)، «استراتژی امنیت انرژی معاصر چین در غرب آسیا»، روابط خارجی، دوره 13، شماره 51، صفحه 627-658.
طغیانی، مهدی، درخشان، مرتضی (1393)، «تحلیل عوامل تأثیرگذاری تحریم‌های اقتصادی بر ایران و راهکارهای مقابله با آن»، راهبرد، سال بیست و سوم، شماره 73.
علی‌نژاد، ایلناز (1401)، «سازوکارهای فقهی حقوقی مقابله با تحریم‌های اقتصادی»، مطالعات فقه اقتصادی، سال چهارم، پاییز 1401 شماره 3.
گوهری مقدم، ابوذر، انصاری بارده، رضا (1400)، «تقابل آمریکا و چین در ابتکار کمربند و راه و بررسی نقش ایران»، روابط خارجی، دوره 13، شماره 50، صفحه 209-231.
متی، رودی (1401)، سیاست تجارت در ایران عصر صفوی، ترجمه مانی صالحی علامه، نشر فرهنگ جاوید، تهران، ایران.
مسعودنیا، حسین، ابراهیم، علی، مردای، اسدالله (1393)، «تحریم اقتصادی؛ فرصت‌ها و راهبردهای جمهوری اسلامی ایران در تأمین منافع ملی»، راهبرد اقتصادی، سال سوم، شماره 11.
یرگین، دانیل (1401)، نقشه جدید جهان، انرژی، تغییرات اقلیمی و تقابل ملت‌ها، ترجمه امیر میرحاج، نشر پارسه، تهران، ایران.
مارشال، تیم (1401)، در اسارت جغرافیا؛ ده نقشه که همه آموختنی‌ها را درباره سیاست جهانی بیان می‌کند، ترجمه مرجان رضایی، نشر مرکز، تهران، ایران.
ب: انگلیسی
Cohen, R. S. (2018). The history and politics of defense reviews. RAND Corporation Santa Monica United States.
Deutch, john (2007), hearing before the committee on foreign affairs house of representatives one hundred tenth congress, foreign policy and national security implications of oil dependence, march 22, 2007.
Dubowitz, Mark, Marc Gerecht, Reuel, Ben Taleblu, Behnam (2019), What “Yes” With Iran Looks Like, The Foundation for Defense of Democracies, June 26, 2019.
Green, will, Roth, Taylore (2021), ChinaIran Relations: A Limited Enduring Strategic Partnership, U.S.-China Economic and Security Review Commission.
Heath, Timothy, Gunness, Kristen & Tristan Finazzo (2022), The Return of Great Power War, Scenarios of Systemic Conflict Between the United States and China,  RAND corporation.
Lantos, Tom (2007) Hearing Before The Committee On Foreign Affairs House Of Representatives One Hundred Tenth Congress, Foreign Policy And National Security Implications Of Oil Dependence, March 22, 2007.
Nanay, julia (2006) hearings before the committee on foreign relations united states senate, iran's political/nuclear ambitions and u.s. policy options, may 17 and 18, 2006
O'Toole, Brian Patrick (2021), Rejoining the Iran nuclear deal: Not so easy, Atlantic Council, January 2021.
Osmolovska, aliona (2022), The ruble gas gamble, Atlantic council, April 29, 2022.
Rennack, D. E. (2020). Iran: US economic sanctions and the authority to lift restrictions, Congressional Research Service, R43311.
Schott, Jeffery (2006), Economic Sanctions, Oil, and Iran, Testimony before the Joint Economic Committee, United States Congress Hearing on "Energy and theIranian Economy".
Schott, Jeffery (2012), Economic Sanctions Against Iran:Is the Third Decade a Charm?, Peterson Institute for International Economics.
Verleger, P. K. (2012). Using US strategic reserves to moderate potential oil price increases from sanctions on Iran. Peterson Institute for International Economics.
ج. منابع آنلاین
پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله‌العظمی سیدعلی خامنه‌ای (مد‌ظله‌العالی) (21 اسفند 1400) پیام به پنجاه و ششمین نشست اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانشجویان در اروپا. قبل دسترس در: https://khl.ink/f/49778
 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار