پژوهشـکده تحقیقـات راهبردی
مجمـع تشخیـص مصلـحت نظـامفصلنامه روابط خارجی2008-54197120150321تاثیر جهانیشدن بر معمای امنیتی جمهوری اسلامی ایران123668FAسیدمحمدحسین حسینیمحمدرضا دهشیری0000-0001-8223-3358Journal Article19700101جهانیشدن و جهانیسازی از جمله مفاهیم رایج در عرصه روابط بینالملل هستند که از سال 1990 به بعد، نمود بیشتری یافتهاند. مفهوم جهانیشدن که نخستینبار برای تحولاتی که در عرصه فعالیتهای اقتصادی پدید آمده بود مطرح شد، بیشتر جنبه انتزاعی داشته و با گذشت زمان دارای اهمیت زیادی شده است. این مفهوم با ورود به حوزههای دیگر روابط بینالملل نظیر امنیت ملی، توجه بیشتر اندیشمندان را به خود جلب کرده است. در واقع اهمیت این مفهوم و رابطه آن با مولفه امنیت، منجر به نگاههای متفاوت بازیگران و واحدهای نظام بینالملل به آن شده است که در این میان جمهوری اسلامی ایران از این قاعده مستنثنی نیست. بر این اساس، در پژوهش حاضر این سئوال مطرح میشود که اساسا رابطه جهانیشدن و امنیت چگونه تعریف میشود و جهانیشدن چه تاثیری بر معمای امنیتی جمهوری اسلامی دارد؟ فرضیه مورد نظر این است که جهانیشدن علیرغم ایجاد زمینه و فرصتهای لازم برای برقراری روابط فرامرزی با سایر واحدهای نظام بینالملل، میتواند معمای امنیتی جمهوری اسلامی ایران را با چالشهایی نظیر تضعیف مرز، تضعیف حاکمیت ملی و آسیبپذیری اطلاعاتی و رسانهای مواجه سازد.https://frqjournal.csr.ir/article_123668_f79f8ccb7b331ff566a3b93b0d452492.pdfپژوهشـکده تحقیقـات راهبردی
مجمـع تشخیـص مصلـحت نظـامفصلنامه روابط خارجی2008-54197120150321سنجش تاثیر و کارایی تحریمها: مورد تحریمهای اتحادیه اروپایی علیه روسیه123669FAرکسانا نیکنامیJournal Article19700101با شروع بحران اوکراین، فصل جدیدی در روابط غرب و روسیه آغاز شد. الحاق شبهجزیره کریمه به فدراسیون روسیه سبب واکنش شدید کشورهای غربی شد؛ .بهگونهای که برای اولینبار پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، اتحادیه اروپا به اتخاذ تحریمهای سخت علیه این کشور پرداخت. هدف مقاله حاضر واکاوی تاثیرات رژیم تحریم بر اتحادیه اروپا و کارایی اعمال تحریم بر فدراسیون روسیه است. اما سئوال اصلی مطرح در اینجا تاثیرات تحریمها و کارایی آنها است و این که چه راهکارهایی برای کاهش تبعات برقراری رژیم تحریمها وجود دارد؟ در پاسخ به این سئوالات این فرضیه مطرح است که رژیم تحریمها هم بر کشورهای فاعل و هم بر کشور هدف دارای تبعات فراوانی بوده و خواهد بود. برای بررسی این تبعات باید به تفکیک "تاثیر" و "کارایی" تحریمها پرداخت. در حالی که در مورد کشورهای فاعل باید به تاثیرات تحریمها پرداخته شود؛ در مورد کشور هدف آنچه اهمیت دارد، کارایی تحریمها است. در مورد تحریم روسیه توسط اتحادیه اروپا، هزینههای اعمال این سیاست برای هر دو طرف، به ویژه اتحادیه اروپا بسیار بالا خواهد بود. لذا مقاله حاضر تلاش خواهد کرد تا در قالب نظریه رژیمها مسائل پیش آمده در تحریمها را مورد بررسی قراردهد.https://frqjournal.csr.ir/article_123669_ba7019367047888516a167bb01cb708d.pdfپژوهشـکده تحقیقـات راهبردی
مجمـع تشخیـص مصلـحت نظـامفصلنامه روابط خارجی2008-54197120150321رژیم تحریمهای بینالمللی: بنیانها، فرایندهای تصمیمساز، نهادهای مجری و سنجش کارایی123670FAسیدکاظم سجادپورفرهاد وکیلیJournal Article19700101تحریمهای بینالمللی بهعنوان یک پدیده بینالمللی دارای تاریخ تکاملی است. تحریمهای سازمان ملل متحد پس از جنگ سرد، از سطح بالایی از سازمانیافتگی برخوردار است؛ بهگونهایکه میتوان از آنها با عنوان تکاملیافتهترین تحریمهای بینالمللی یادکرد. سیستم بینالمللی بدون قطببندی پس از جنگ سرد، ظرفیت منشور ملل متحد و دیگر تحولات بینالمللی، امکان مطرحشدن تحریمهای بینالمللی جهت نظم بینالمللی را فراهم نموده است و این سیستم به سمت تولید هنجارها، اصول، قواعد و رویههایی حرکت نموده است که در جهت نهادینه کردن تحریمهای بینالمللی در قالب یک رژیم بینالمللی عمل میکنند. بنابراین؛ پرسش پژوهش اینگونه طرح میشود: تحریمهای بینالمللی پس از جنگ سرد، چگونه در قالب یک رژیم بینالمللی قابل تبیین است؟ در پاسخ به این پرسش، تحریمهای دوران پس از جنگ سرد بررسی شده و با استفاده از نظریه رژیمهای بینالمللی به طور اعم و نظریه یانگ به طور اخص، اجزای مختلف رژیم بینالمللی تحریم که مربوط به دوران پس از جنگ سرد است و شامل اجزای ماهوی، تصمیمسازی، اجرایی–نظارتی و سنجش کارایی است، مفصلبندی شده است. بخش ماهوی شامل افزایش مداخلهگرایی شورای امنیت، هنجاری شدن روابط بینالملل و طرح مفهوم مسئولیت حمایت؛ بخش تصمیمسازی شامل فرایندهای اینترلاکن، بین برلین و استکهلم؛ بخش اجرایی–نظارتی شامل کمیتههای تحریم، واحد مرکزی و گروه کارشناسان است و نهایتاً سنجش کارایی که بازخورد تحریمها را با توجه به اهداف اجبار، ممانعت و سیگنالدهی مورد بررسی قرارمیدهد.https://frqjournal.csr.ir/article_123670_9804d6fa433bb31dec2394323c8812e5.pdfپژوهشـکده تحقیقـات راهبردی
مجمـع تشخیـص مصلـحت نظـامفصلنامه روابط خارجی2008-54197120150321رویکردهای چهارگانه تجزیه و تحلیل سیاست خارجی: مورد دولت یازدهم123671FAالهام رسولی ثانیآبادیJournal Article19700101هدف اصلی این پژوهش بررسی تغییر در سیاست خارجی کابینه یازدهم به ریاست جمهوری دکتر حسن روحانی، براساس رویکردهای چهارگانه هستیشناختی و شناختشناسی تجزیه و تحلیل سیاست خارجی شامل فردگرایی تبیینی، فردگرایی تفسیری، کلگرایی تبیینی و کلگرایی تفسیری است. در واقع سئوال اصلی این پژوهش آن است که چگونه میتوان تغییر در سیاست خارجی کابینه یازدهم را براساس هریک از این رهیافتها تجزیه و تحلیل کرد؟ در پاسخ به این سئوال، فرضیه اصلی این مقاله آن است که برای رسیدن به فهم کامل در شناخت تغییر در سیاست خارجی کابینه یازدهم، بایستی به طور همزمان به هر چهار رهیافت تحلیلی توجه داشت که این مقاله نام این همزمانی را «سطح تحلیل زمینه» خواهد گذاشت. بنابراین این مقاله از بررسی سطوح چهارگانه تحلیلی فوق در تجزیه و تحلیل سیاست خارجی به این جمعبندی میرسد که برای درک کامل سیاست خارجی یک کنشگر در نظام بینالملل و تغییرات آن بایستی حتما از این سطح تحلیل به عنوان یک سطح تحلیل ترکیبی استفاده شود. سطح تحلیلی که همزمان شامل تمامی ابعاد مادی و معنایی در هر دو سطح خرد و کلان میشود. این پژوهش یک پژوهش تحلیلی تطبیقی به شمار میآید.https://frqjournal.csr.ir/article_123671_4e3861229ee0bf9d224f2144cd2649ec.pdfپژوهشـکده تحقیقـات راهبردی
مجمـع تشخیـص مصلـحت نظـامفصلنامه روابط خارجی2008-54197120150321رقابت قدرتهای منطقهای در عراق123672FAسجاد مرادی کلاردهسید امیر نیاکوئی0000-0001-8865-8824Journal Article19700101بعد ازحمله امریکا به عراق و سرنگونی رژیم صدام حسین، ایران، عربستان و ترکیه به عنوان سه کشور مهم منطقه سعی در افزایش حوزه نفوذ و گسترش قلمرو ژئوپلیتیکی خود در عراق داشتهاند. در این میان از سویی ایران قراردارد که با قدرتگیری شیعیان در عراق با دولت جدید این کشور به نوعی همگرایی نسبی دست یافته است؛ از سوی دیگر کشورهای عربستان و ترکیه قراردارند که با توجه به منافع خود راهبردهای خاصی را در عراق جدید دنبال کردهاند. بر این مبنا پرسش اصلی که این مقاله مطرح میکند چنین است: عربستان سعودی و ترکیه در رابطه با دولت جدید عراق چه سیاستهایی را اتخاذ کردهاند و هدف اصلی آنها از اتخاذ این سیاستها چه بوده است؟ فرضیه اصلی پژوهش حاکی از آن است که کشورهای عربستان و ترکیه در تلاش بودهاند تا با بهرهگیری از شکافهای اجتماعی عراق، به ویژه شکافهای مذهبی و قومی و با اتخاذ سیاستها و راهبردهای گوناگون، دولت جدید عراق را به چالش کشیده و حوزه نفوذ و قلمرو ژئوپلیتیکی ایران را تهدید نمایند. این مقاله با رویکردی تحلیلی-توصیفی به سیاستها و راهبردهای دولتهای تاثیرگذار منطقهای در عراق پرداخته و با لحاظ نمودن سه سطح داخلی، منطقهای و بینالمللی، به واکاوی تحولات عراق میپردازد. در این راستا، در سطح داخلی شکافهای اجتماعی پیچیده و ضعف دولت-ملتسازی در عراق که منجر به تاثیرگذاری بالای هویتهای قومی و مذهبی در مقابل هویت ملی شده و زمینه پیوند برخی گروههای قومی مذهبی با کشورهای همسایه را ایجاد نموده، بررسی میشوند. در سطح منطقهای، رقابتهای ژئوپولیتیکی بازیگران منطقهای با بهرهگیری از عوامل داخلی عراق و در سطح بینالمللی نیز سیاست قدرتهای بزرگ به ویژه ایالات متحده امریکا مورد توجه قرارمیگیرد.https://frqjournal.csr.ir/article_123672_9d298a5e5972f9405d0a9dac06d88c5a.pdfپژوهشـکده تحقیقـات راهبردی
مجمـع تشخیـص مصلـحت نظـامفصلنامه روابط خارجی2008-54197120150321فدرالیسم و فرهنگ سیاسی در عراق123673FAخلیلالله سردارنیا0000000320332312محمد زارع مهرآبادیJournal Article19700101شکلگیری و نهادینه شدن فدرالیسم به مثابه شناخته شدهترین نوع حکمرانی دموکراتیک منطقهای-محلی و دموکراسی، نیازمند اشاعه و نهادینه شدن فرهنگ سیاسی دموکراتیک و مدنی، عبور موفقیتآمیز از بحران هویت و مشروعیت و پیششرطهایی از این قبیل است. در جامعه عراق پس از سقوط صدام، فدرالیسم به مثابه یکی از تمهیدات ائتلاف بینالمللی به رهبری ایالات متحده امریکا برای تثبیت اوضاع و تحقق دموکراسی در عراق بود، اما فدرالیسم فقط در اقلیم کردستان پیاده شد و در مناطق مرکزی و جنوبی اجرا نشد. در این تحقیق، هدف مهم آن است که با رویکرد جامعهشناختی سیاسی، تاثیر دو متغیر بحران هویت و فرهنگ سیاسی غیردموکراتیک ریشهدار بر عدم تحقق فدرالیسم در جامعه عراق کنونی مورد بررسی و تحلیل قرارگیرد. پرسش مهم آن است که چرا در عراق پساصدام، فدرالیسم تحقق نیافت؟ فرضیه مهم در این نوشتار این است که بحران هویت تاریخی ریشهدار در عراق در یک سده اخیر و چیرگی فرهنگ سیاسی تابعیتی و هویت بنیاد قومی-مذهبی بر فرهنگ سیاسی دموکراتیک و مدنی و خشونتهای فرقهای-قومی برخاسته از آن، سبب عدم تحقق فدرالیسم در عراق شده است. نتیجه مهم این تحقیق آن است که بحران هویت ملی ناشی از دولت و ملتسازی تحمیلی در بیش از یک سده اخیر و تعارضات، خشونتهای قومی و مذهبی و فرهنگ سیاسی واگرا در عراق پساصدام، بر عدم تحقق فدرالیسم بسیار موثر بودهاند.https://frqjournal.csr.ir/article_123673_05714885870f255b7034d6a4ec38b5c5.pdfپژوهشـکده تحقیقـات راهبردی
مجمـع تشخیـص مصلـحت نظـامفصلنامه روابط خارجی2008-54197120150321برآمدن داعش در خاورمیانه:تحلیل جامعه شناختانه123674FAسعیده داوری مقدممحمد سالار کسراییJournal Article19700101داعش یکی از گروههای نوظهور بنیادگرای اسلامی است که دارای ویژگیهای قابل توجهی در مقایسه با سایر گروههای بنیادگرا میباشد. از ویژگیهای منحصر بفرد داعش، خشونت بیسابقهایست که آنها نسبت به سایرگروهها و افراد اعمال میکنند. مسأله مورد توجه در این نوشتار بررسی چرایی شکلگیری این گروه و بدنبال آن بروز این سطح از خشونت توسط آنها میباشد. فرض بر این است که روابط موجود در نظام جهانی، نظامهای سیاسی تبعیضآمیز غرب و دیکتاتوری خاورمیانه، رسانهها و افکار پسا استعماری منجر به شکلگیری این گروه شدهاند و زمینه ایجاد بحران هویت و احساس محرومیت را در این افراد فراهم کردهاند. پژوهش حاضر با استفاده از مستندات موجود و محتوای رسانهها و در واقع با تطبیق واقعیات تجربی با مبانی نظری موجود به اثبات فرضیات مطرح شده در این زمینه پرداخته است و در نهایت به این نتایج منجر شده است که نظام استعماری مستتر در نظام جهانی و تبعیض موجود در نظامهای سیاسی غربی و دیکتاتوری حاکم بر نظامهای سیاسی خاورمیانه باعث ایجاد بحران هویت و وضعیتی اعتراضگونه در افراد جوامع مختلف میشود. این افراد همگی بدنبال قهرمانی هستند تا زیر پرچم او انتقام خود را از نظامهای سیاسی موجود بگیرند. شکلگیری گروه رادیکالی چون داعش پاسخ به نیاز انتقامجویی و استقلال عده زیادی در سرتاسر جهان است و به همین دلیل تبلیغات این گروه در سطح جهان با استقبال گستردهای مواجه شده است. در نهایت شکل عینی انتقام اعضای این گروه در خشونت بیسابقه آنها نمود پیدا میکند که در واقع نمایش جامعهپذیری در نظامهای سیاسی خشن آنها نیز محسوب میشود.https://frqjournal.csr.ir/article_123674_1bb5ab7f4be497363eca7bb209dea93b.pdf