نقش و عملکرد قدرت‌های بزرگ در تأسیس، تثبیت و گسترش جهانی حقوق بین‌الملل

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیئت علمی گروه روابط بین‌الملل دانشگاه علامه طباطبائی

2 دانشجوی دکتری روابط بین‌الملل دانشگاه علامه طباطبائی

چکیده

به عقیدۀ بسیاری از پژوهشگران، حقوق بین‌الملل طی قرون اخیر در راستای تحقق اهداف قدرت‌های بزرگ و در سایۀ آن شکل گرفته و رشد یافته است. بر این مبنا نقش قدرت‌های بزرگ در شکل‌گیری و توسعه حقوق بین‌الملل تا حدودی مبهم و متناقض می‏نماید. در این راستا این سؤال مطرح می‌شود که «قدرت‌های بزرگ نظام بین‌الملل چرا و چگونه در شکل‌گیری و گسترش حقوق بین‌الملل تعیین کننده می‌باشند؟». قدرت‌های بزرگ به علت جایگاهی که به لحاظ توانمندی‏های مختلف دارند، از طریق نهادسازی، شکل دادن به معاهدات، تفسیر قوانین و هنجارسازی نقش کلیدی در شکل دادن و گسترش حقوق بین‌الملل دارند. قواعد حقوقی و نهادهای بین‏المللی می‌توانند هزینه‏های حفظ سیستم را کم کنند و بر مشروعیت اقدامات قدرت‏های بزرگ بیفزایند. بنابراین پژوهش حاضر مدعی است قدرت‏های بزرگ شکل دهنده، تثبیت کننده و حامی قواعد حقوقی می‏باشند. در این راستا بر مبنای روش توصیفی - تحلیلی و با استفاده از داده‏های تاریخی به نقش قدرت‌های بزرگ نظام بین‌الملل در ایجاد و گسترش حقوق بین‌الملل پرداخته است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The role and function of the great powers in the establishment, consolidation and global expansion of international law

نویسندگان [English]

  • Hossein Daheshyar 1
  • Abouzar Omrani 2
1 Faculty member of the Department of International Relations, Allameh Tabatabai University
2 Ph.D. student in International Relations at Allameh Tabataba'i University
چکیده [English]

In the opinion of many scholars, international law has grown and formed in the pursuit of the goals of the great powers in the recent century. On this basis, the role of the great powers in the formation and development of international law is somewhat vague and contradictory. In this toward, the question is: Why and how great powers of the international system are determinative In the formation and expansion of international law? it seems that the great powers, due to the position they possess in terms of their capabilities, through institutionalization, the formulation of treaties, the interpretation of norms and by normalization, they play a key role in shaping and expanding international law. legal rules and international institutions can reduce the cost of maintaining the system and increase the legitimacy of the actions of great powers. So the present study claims great powers are shaper, stabilizers and advocates of legal rules. The present study intends to study the role of international powers in the creation and expansion of international law based on a descriptive-analytical method and using historical data and utilizing library practices.

کلیدواژه‌ها [English]

  • International Law
  • International Organizations
  • Great Powers
  • United States of America
  • Hegemony
آزادبخت، فرید (1389). «پارادایم میان رشته‏ای حقوق بین‌الملل: یک بررسی سیستمی با روابط بین‌الملل». مطالعات میان رشته‏ای در علوم انسانی. د3. ش1. صص135-171.
آقایی، داوود (1382). سازمان‏های بین‌المللی. تهران: نسل نیکان.
الهویی نظری، حمید (1392). حقوق بین‌الملل عمومی. تهران: نشر دادگستر.
امین زاده، الهام و سولماز صدرزاده (1388). «بررسی دلایل ایالات‌متحده آمریکا در عدم الحاق به دیوان بین‌المللی کیفری». فصلنامه حقوق. مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی. د39. ش3. صص45-62.
امین زاده، الهام و یونس علاقه بند حسینی (1393). «جایگاه مفهوم حاکمیت در حقوق بین‌المللی فضا». مجله حقوق بین‌المللی. ش50. صص 37-54.
ایزدی، علی (1394). «نگاهی تطبیقی به اجرای حقوق بین‏الملل در محاکم ملی». مطالعات حقوق عمومی. د45. ش3. صص497-529.
پوراحمدی، حمید (1387). «اقتصاد سیاسی هژمونی چندجانبه‌گرا: سنتز مفهوم هژمونی در پارادایم‌های لیبرالیستی و گرامشین». پژوهشنامه علوم سیاسی. س3. ش2. صص37-68.
پورهاشمی، سید عباس (1385). «جانشینی دولت‏ها در قلمرو معاهدات». حقوق تطبیقی. د جدید. ش1. صص38-56.
پورهاشمی، عباس؛ زارعی، سحر و خلعتبری، یلدا (1392). «بررسی جایگاه اصل همکاری در حقوق بین‌الملل محیط زیست». پژوهش حقوق عمومی. س15. ش39. صص61-93.
حبیبی‌مجنده، محمد؛ حسینی آزاد، سیدعلی و رحیم خویی، الناز (1393). «نقد عملکرد ایالات‌متحده آمریکا در نقض مصونیت قضایی دولت‏ها در آیینه حقوق بین‏الملل و رأی 2012 دیوان بین‌المللی دادگستری». مجله حقوقی بین المللی. ش51. صص67-96.
حسینی، محمد (1392). «لزوم اتکا بر حقوق نرم در راستای توسعه و نهادینه‌سازی حقوق بین‌الملل فضای ماورای جو». تحقیقات حقوقی آزاد. س6. ش22. ص2-29.
جمشیدی، محمد (1386). «نظام‏های بین‏الملل تک قدرت محور: تک‌قطبی، هژمونی، امپراطوری». مطالعات راهبردی. ش4. صص785-804.
خضری، رویا (1388). «سیاست اروپا در قبال نقش آمریکا در چهارچوب مناسبات فرا آتلانتیک: هژمون لیبرال یا امپریالیستی». سیاست خارجی س23. ش2. صص449-474.
خلف رضایی، حسین (1394). «ظرفیت‏های حقوق بین‌الملل برای دفاع اقتصادی جمهوری اسلامی ایران در مقابل تحریم‏های ایالات متحده آمریکا». آفاق امنیت. س8. ش29. صص115-135.
دوئرتی، جیمز و رابرت فالتزگراف (1384). نظریه‏های متعارض در روابط بین‌الملل. ترجمه: علیرضا طیب و وحید بزرگی. تهران: نشر قومس.
دهشیری، محمد رضا و مسلم گلستان (1395). «الگوی رفتاری قدرت‏های بزرگ در مدیریت بحران بین‌المللی سوریه در نظام تک _ چندقطبی». تحقیقات سیاسی بین‌المللی. ش27. صص1-38.
دهقانی فیروزآبادی، جلال (1382). «تحول نظریه‏های منازعه و همکاری در روابط بین‏الملل». پژوهش حقوق. ش8. صص73-116.
ذاکریان، مهدی و راضیه مهدوی‏فر (1395). «مسئولیت هژمونیک و موضع آمریکا در برابر مسئولیت حمایت در نظام بین‌الملل». پژوهشنامه علوم سیاسی. س12. ش1. صص70-41.
رضائی، مسعود (1395). «شبیه‏سازی اقدام نظامی آمریکا علیه سوریه در چهارچوب ملاحظات حقوق بین‌الملل». مجله مطالعات حقوقی دانشگاه شیراز. د8. ش2. صص2-33.
ساعد، نادر (1395). حقوق بین‌الملل معاصر، نظریه‏ها و رویه‏ها. تهران: انتشارات خرسندی.
ساعی، احمد و قاسم ترابی (1389). «نظریه ثبات هژمونیک و بحران در نظام اقتصاد جهانی». فصلنامه سیاست. د40. ش4. صص143-160.
شمسایی، محمد (1391). «سازمان تجارت جهانی و نظم حقوقی بین‌المللی». پژوهش حقوق. س14. ش37. صص41-68.
ظاهری، علیرضا (1383). «تحولات قاعده مصونیت دولت: تأثیر قانون صلاحیت دادگستری جمهوری اسلامی ایران و قانون مبارزه با تروریسم ایالات‌متحده آمریکا». مجله حقوقی. ش30 . صص119-177.
فرانکل، جوزف (1372). نظریه معاصر روابط بین‌الملل. ترجمه: وحید بزرگی. تهران: نشر اطلاعاتی.
قوام، عبدالعلی (1381). اصول سیاست خارجی و سیاست بین‌الملل. تهران: سمت.
کیت اس پیس، کلیت (1384). سازمان‏های بین‏المللی. ترجمه: حسین شریفی طرازکوهی. تهران: میزان.
مدنی، جلال الدین (1374). حقوق بین‏الملل عمومی و اصول روابط بین‏الملل.ج اول. تهران: نشر همراه.
محمودی، سید هادی (1390). «تأثیر فناوری‏های علمی بر توسعه و تحول حقوق بین‏الملل فضایی». پژوهش حقوق. س13. ش32. صص29-328.
مشیرزاده، حمیرا و هرمز جعفری (1390). «قدرت هژمون و دولت‌های انقلابی: مطالعه موردی آمریکا و جمهوری‌اسلامی ایران». روابط خارجی. س4. ش1. صص47-78.
موسوی شیفائی، مسعود (1391). «تأسیس بانک سرمایه‏گذاری زیرساخت آسیایی». گزارش راهبردی. ش33. معاونت پژوهش‏های سیاست خارجی مرکز تحقیقات استراتژیک.
موسی‌زاده، رضا (1395). «راهبرد نوین قانون‏گذارى در حقوق بین‏الملل با تأکید بر تحول مفهوم رضایت دولت‌ها: بررسى موردى توافق بین‏المللى 2015 پاریس». پژوهش‏هاى روابط بین‌الملل. د نخست، ش19. صص249-277.
موسی‌زاده، رضا و بهنام خسروی (1394). «بریکس و نهادسازی بین‌المللی». سیاست خارجی. س29. ش4. صص111-145.
نیازمند، علیرضا (1398). «وعده‏های تحقق نیافته پیمان منع گسترش سلاح‏های هسته‏ای و چالش‏های پیش رو: تلاش برای بقاء یا فروپاشی تدریجی؟». مطالعات بین‏المللی. س16. ش1. صص83-102.
هدایتی شهیدانی، مهدی و جواد رمضانپور شلمانی (1398). «رویکرد ایالات‌متحده نسبت به استمرار توسعه اقتصادی _ نظامی چین، مورد مطالعاتی دوران ریاست جمهوری دونالد ترامپ». مطالعات بین‏المللی. س16. ش2. صص71-91.
هیود، آندره (1389). سیاست. ترجمه: عبدالرحمن عالم. تهران: نشر نی.
Antoniades, A. (2008). From'theories of hegemony'to'hegemony analysis' in international relations.
Destradi, S. (2008). Empire, hegemony, and leadership: Developing a research framework for the study of regional powers, in: www.giga-hamburg. de/ workingpapers.
Gaubatz, K. T. (2006). Democratic states and commitment in international relations. International Organization, 109-139, in: https://www. cambridge. org/ core/journals.
Ginsburg, T. (2020). Authoritarian International Law?. American Journal of International Law114(2), 221-260.
Griffiths, M. (2004). Beyond the Bush doctrine: American hegemony and world order. Australasian Journal of American Studies23(1), 63-75.
Herbert, A. L. Cooperation in International Relations: A Comparison of Keohane, Haas and Franck’(1996). Berkeley Journal of International Law14, 222.
Hinnebusch, R. (2006). The Iraq War and International Relations: Implications for Small States. Cambridge Review of International Affairs19(3), 451-463.
Khajeh, A. Kahrazhi, Y. (2014). The characteristic of a big power. Interdisciplinary Journal Of Contemporary Research In Business, 85-103.
Kratochwil, F. )2000.( How Do Norms Matter? in the Role of Law in International Politics: Essays in International Relations and International Law, 35 (Michael Byers, ed.), Oxford, Oxford University Press.
Krisch, N. (2005). International law in times of hegemony: unequal power and the shaping of the international legal order. European Journal of International Law16(3), 369-408.
 Kreps, S. E., & Arend, A. C. (2006). Why states follow the rules: toward a positional theory of adherence to international legal regimes. Duke J. Comp. & Int'l L.16, 331.
Layne, C. (2006). The unipolar illusion revisited: The coming end of the United States' unipolar moment. International security31(2), 7-41..
Rotmann, P., Kurtz, G., & Brockmeier, S. (2014). Major powers and the contested evolution of a responsibility to protect, Available at: http://dx.doi.org/10.1080/146788.
Scheffer, D. J. (1999). The United States and the international criminal court. The American Journal of International Law93(1), 12-22, in: https://www.cambridge.org/core/journals.
Sewall, Sarah B & Kaysen, C. )2007.( The United States and the International Criminal Court, Rowman & Littlefield Publishers, INC. 2000.
Stahn, C. Responsibility to Protect: Political Rhetoric or Emerging Legal Norm?”(2007) 101. AJIL1, 99-at.
دوره 11، شماره 4 - شماره پیاپی 44
این شماره فصلنامه روابط خارجی با تأخیر و در سال 1399 منتشر می‌شود. به دلیل رعایت تسلسل شمارگان فصلنامه، تاریخ آن به سال 1398 است.
اسفند 1398
صفحه 5-33