روابط روسیه و اسرائیل در پرتو نقش منطقه‌ای ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار و مدیر گروه مطالعات روسیه. دانشکده مطالعات جهان. دانشگاه تهران.

2 کارشناسی ارشد مطالعات روسیه. گروه مطالعات روسیه، قفقاز و آسیای میانه. دانشکده مطالعات جهان. دانشگاه تهران

چکیده

با روی کار آمدن پوتین در سال 2000 م. و اتخاذ سیاست موازنه‌سازی میان بازیگران بین‌المللی، سیاست خارجی روسیه در قبال کشورهای خاورمیانه تغییر کرد. در همین راستا روابط روسیه با اسرائیل نیز دچار تحول و چرخش قابل توجهی شد. این دو با اتخاذ سیاست عمل‌گرایانه مبتنی بر منفعت، پس از چهل سال، تلاش نموده‌اند سطح و عمق روابط خود را نسبت به گذشته توسعه دهند. این نوشتار تلاش دارد با نگاه واقع‌گرایانه و با روش کتابخانه‌ای به این پرسش پاسخ دهد که «روابط روسیه و اسرائیل در دوران ریاست جمهوری "پوتین" چگونه تغییر کرده است و تأثیر ایران بر این روابط چگونه بوده است؟» فرضیۀ پژوهش این‌گونه بوده است که روسیه و اسرائیل با تغییر سیاست و تحت تأثیر شرایط بین‌الملل روابط گسترده‌‌ای را در ابعاد مختلف تجربه می‌کنند. بررسی روابط روسیه و اسرائیل نشان می‌دهد روابط این دو ضعیف، اما رو به افزایش است. روابط تجاری محدود به تجارت مواد اولیه است و تجارت کالاهای مبتنی بر تکنولوژی به دلیل الگوی سیاست خارجی اسرائیل به صورت محدودی انجام می‌شود. روابط نظامی نیز به دلیل وابستگی شدید صنایع نظامی اسرائیل به آمریکا ضعیف‌ترین رابطۀ بین اسرائیل و روسیه است. با وجود موضوعات مهم استراتژیک همچون مسئلۀ ایران و خاورمیانه، و روابط استراتژیک اسرائیل و آمریکا که مانع گسترش روابط آنها می‌شود، طرفین در جهت تقویت روابط تلاش می‌کنند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Russia-Israel relations in the light of Iran's regional role

نویسندگان [English]

  • Javad Sharbaf 1
  • Hajar Jarast 2
1 Assistant professor. Head of Russian Studies Department. Faculty of World Studies. University of Tehran
2 Student of Russian Studies. Faculty of World Studies. University of Tehran;
چکیده [English]

As Putin came to power in 2000 and adopted a policy of balancing in international relations, Russia's foreign policy toward the Middle East changed. Russia's relations with Israel have also undergone a significant upheaval, and after about 40 years Russia and Israel expand their relations. Various factors such as Israel’s refusal to criticize Kremlin’s actions in Chechnya and Ukraine, as well as its non-compliance in Western sanctions against Russia, and the development of trade-economic relations in the Middle East have led Putin to expand relations with Israel, especially in the early years of his presidency. An examination of Russian-Israeli relations from various aspects shows that, the relation between the two, though weak, is positive. Trade relations are limited to the trading of raw materials, and hi-tech trading is limited because of Israel's foreign policy model. Military relations are also the weakest link between Israel and Russia because of Israel's heavy dependence on the US military industry. And despite important strategic issues such as Iran, Syria and Palestine, which hinder the expansion of their relations, the two sides are working to strengthen their relation.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Russia
  • Israel
  • Iran
  • Middle East
  • Bilateral Relation
ابوالحسن شیرازی، حبیب‌اله و قدرت‌اله بهبودی‌نژاد (1395). «تغییر رویکرد پوتین در سیاست خارجی نوین روسیه». مطالعات اوراسیای مرکزی. د9. ش1. صص1-17.
اتاق‌بازرگانی‌تهران (1398). لیست کد تعرفه کالا. تهران.
باقی مجرد، مهدی؛ وثوقی، سعید و ابراهیمی، شهروز (1396). «بررسی و تبیین رابطه روسیه و آمریکا بر اساس نظریه نئورئالیسم». راهبرد سیاسی. س1. ش3. صص1-20.
حاجی یوسفی، امیرمحمد (1378). «مفهوم‌سازی‌های دولت در نظریـه روابـط بین‌الملل با تأکیـد بـر دیدگاه رابرت کاکس». اطلاعات سیاسی اقتصادی. ش145. صص116-123.
دهقانی‌فیروزآبادی، سیدجلال و مجتبی عزیزی‌بساطی (1397). «توانمندی موشکی در سیاست دفاعی جمهوری اسلامی ایران در غرب آسیا (2001-2018)». سیاست دفاعی. د26. ش103. صص89-121.
رسانه صهیونیستی: چهار پرتابگر سامانه «اس-300» در سوریه به‌طور کامل مستقر شدند (1398).
Alalamtv. [Press release]. Retrieved from https://fa.alalamtv.net/news/4299686
سند تدبیر سیاست خارجی روسیه مصوب 2016 (2016). ترجمه: مرکز مطالعات ایران و اوراسیا (ایراس).
عزیزی، حمیدرضا و مصطفی نجفی (1396). «آینده شراکت ایران و روسیه در بحران سوریه». رهیافت‌های سیاسی و بین‌المللی. پ52. صص67-95.
قوام، سید عبدالعلی (1386). روابط بین‌الملل؛ نظریه‌ها و رویکردها. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی (سمت).
کرمی، جهانگیر و سامان فاضلی (1397). «ژئوپلیتیک دریایی و سیاست خارجی روسیه در بحران‌های اوکراین و سوریه». مطالعات اوراسیای مرکزی. ش11. د1. صص197-214.
کولائی، الهه (1381). «توسعه روابط فدراسیون روسیه و اسرائیل (با تأکید بر جمهوری اسلامی ایران)». مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی. د57. پ508. صص11-56.
محمدخانی، علی‌رضا (1388). «تبیین رویکرد نو واقع‌گرایی در روابط بین‌الملل». مطالعات سیاسی. ش3. صص83-100.
موسوی، سید حامد و امین نایینی (1398). «توسعه روابط روسیه _ اسرائیل و تأثیر آن بر منافع ایران». فصلنامه سیاست. د49. ش2. صص495-514.
Alamailes, A. & Yurtsever, S. (2018). Syrian crisis in scope of the US-Russian competition in Middle East. International Journal of Entrepreneurship and Management Inquiries2(3), 33-48. 
Blank, S. (2018). Russia and Israel: Friends with Benefits. The Hill. Retrieved from https://thehill.com/opinion/international/388217
Borshchevskaya, A. (2018). 8. The Tactical Side of Russia’s Arms Sales to the Middle East. RUSSIA IN THE, 183. Retrieved from https://www. washingtoninstitute.org/
Central Bureau of Statistics. (2019). Monthly Bulletin of Statistics. Central Bureau of Statistics. Retrieved from www.cbs.gov.il
Daigle, C. (2012). The Limits of Détente: The United States, the Soviet Union, and the Arab-Israeli Conflict, 1969-1973. Yale University Press. 
Dentice, G. (2019). Israel's Foreign Policy: No Change in Sight. Retrieved from Milan: www.ispionline.it
Facon, I. (2017). Russia's national security strategy and military doctrine and their implications for the EU. Recuperado el6.
France24. (2019). Israel's Netanyahu: security hawk who has served record term [Press release]. Retrieved from https://www.france24.com/ en/ 20191121
Gaub, F. & Popescu, N. (2018). The Soviet Union in the Middle East: an overview. In Russia's return to the Middle East, Building sandcastles? 123). Paris: European Union Institute for Security Studies. 
Giuli, M. (2017). Russia’s nuclear energy diplomacy in the Middle East: why the EU should take notice. EPC Policy Brief, 21 February 2017. Retrieved from http://www.epc.eu/en/Publications/Russias-nuclear-energy-diplom~2093d8
Goldberg, G. (1991). Ben-Gurion and Jewish Foreign Policy. Jewish Political Studies Review, 91-101.
Greenberg, R. (2014). An Israeli community in Moscow. Retrieved from http://lubavitch.com/news/article/2030745
Harris, E. (2014). Why Israel Is Staying On The Sidelines In Ukraine Crisis. Retrieved from https://www.npr.org/2014/04/17/304186891
Hilsman, P. (2019). How Israeli-Designed Drones Became Russia’s Eyes in the Sky for Defending Bashar al-Assad. Retrieved from theintercept.com 
Hiltermann, J. (2018). Russia can Keep the Peace between Israel and Iran. The Atlantic, February 13th
Iserman, R. (1966). Ministry of Foreign Affairs Information Department, 'Some Aspects of Israel's Foreign Policy and the GDR's Position Toward Israel"
Israel Ministry of Foreign Affairs. (2019). Israel’s diplomatic missions abroad: Status of relations. 
Kabalan, M. (2012). Russia and Israel identify common interests. Retrieved from https://gulfnews.com/opinion/op-eds/russia-and-israel-identify-common-interests-1.1041794
Katz, M. (2018). Russia and Israel: an improbable friendship In S. S. Nicu Popescu (Ed.), Russia's return to the Middle East; building sandcastle? (Vol. 1, pp. 103). Paris: European Union institute for security studies. 
Kozhanov, N. (2018). Russian policy across the Middle East: Motivations and methods. Chatham House. Retrieved from https://www.chathamhouse. org/ publication/ russian-policy- across- middle-east-motivations-and-methods
Krasna, J. (2018). Israel and the Gulf States: Some Things Change, Some Stay the Same. Retrieved from https://www.fpri.org/article/2018/11/israel-and-the-gulf-states-some-things-change-some-stay-the-same/ 
Krasna, J. (2018). Moscow on the Mediterranean: Russia and Israel's Relationship. Russia Foreign Policy Papers.
Krichevsky, L. (2005). What's behind Putin's visit to Israel Jewish Telegraphic Agency.
Lerman, E. (2018). Israel’s Remarkable Diplomatic Achievements in 2017. Retrieved from https:// jiss. org.il/ en/ lerman- israels- remarkable-diplomatic- achievements-in-2017/
Lund, A. (2019). Russia in the Middle East. The Swedish Institute of International Affairs Utrikespolitiska institutet Paper, (2), 42-44. Retrieved from ui.se 
Magen, Z., & Karasova, T. Russian and Israeli Outlooks on Current Developments in the Middle East.
Mammadov, R. (2018). 9. Russia in the Middle East: Energy Forever?. RUSSIA IN THE, 212. Retrieved from https://jamestown.org/program/russia-middle-east-energy-forever/
Nurieva, G. (2017). Natural Gas Factor in the Israel-Turkey-Russia ‘Energy Triangle’. Turkish Journal of Middle Eastern Studies4(1), 103-131. 
Ravid, B. (2014). US Officials Angry: Israel Doesn’t Back Stance on Russia. Haaretz. Retrieved from: https://www. haaretz. com/. premium-us-angry-at-israel-for-silence-on-ukraine-1.5244919. 
Razoux, P. (2008). Keys to understanding the Israel-Russia relationship. NATO Defense College.. Retrieved from Research Division - NATO Defense College: www.ndc.nato.int
Rodman, D. (2001). Israel’s national security doctrine: An introductory overview. Middle East Review of International Affairs5(3), 71-86. Retrieved from http://www.mafhoum.com/press2/66P5.htm
Russell, M. (2018). Russia in the Middle East–From sidelines to centre stage. Brussels: European Parliamentary Research Service (EPRS) PE630. Retrieved from sipri.org
SIPRI. (2019b). TIV of arms exports from Russia, 1991-2018. Retrieved from sipri.org 
Sladden, J., Wasser, B., Connable, B., & Grand-Clement, S. (2017). Russian strategy in the Middle East. 
Staff, T. (2020). This crime had accomplices’: Full text of Putin’s World Holocaust Forum speech. The Times of Israel. Retrieved from https://www.timesofisrael.com/
Trademap. (2020). Bilateral trade between Russian Federation and Israel. 
Trenin, D. (2018). What Drives Russia’s Policy in the Middle East?. Russia’s Return to the Middle East, 21.
Valdai C. (2012). Russian-Israeli Relations Under the Microscope. Retrieved fromvaldaiclub.com/a/highlights/russian_israeli_relations_under_the_microscope
Вахшитех, Н. (2018). Политика России на Ближнем Востоке в контексте кризиса в Сирии: вызовы и возможности. Вестник Российского университета дружбы народов. Серия: Политология, 20(1).
ЕАЭС. (2018). факты и цифры. Retrieved from http://www.eaeunion. org/?lang=ru
МИД. (2019). Двусторонние договоры. Москва: МИД Retrieved from http://www.mid.ru/foreign_policy/international_contracts/international_contracts 
Носенко, Т. В. (2016). ПОЛИТИКА СССР И США ПО ВОПРОСУ СОЗДАНИЯ ГОСУДАРСТВА ИЗРАИЛЬ (1945–1948) Международные отношения и мировая политика., 2(25), 35.
Рыжов, И., & Тоцкая, Е. J. В. Н. у. и. Н. Л. (2016). Анализ политики России на Ближнем Востоке в 2000-2015 гг. в работах российских исследователей. (4).
Эпштейн, Алек Д., & Кожеуров, Станислав  (2011). РОССИЯ И ИЗРАИЛЬ: трудный путь навстречу (Vol. 1). МОСКВА: ИНСТИТУТ БЛИЖНЕГО ВОСТОКА.  
РИА Новости. (2019). Межгосударственные отношения России и Израиля [Press release]. Retrieved from https://ria.ru/20190912/ 1558564519.html
دوره 11، شماره 4 - شماره پیاپی 44
این شماره فصلنامه روابط خارجی با تأخیر و در سال 1399 منتشر می‌شود. به دلیل رعایت تسلسل شمارگان فصلنامه، تاریخ آن به سال 1398 است.
اسفند 1398
صفحه 143-170