تأثیر اهداف راهبردی امریکا در خاورمیانه بر منافع جمهوری اسلامی ایران

نویسنده

چکیده

اهداف راهبردی و درازمدت امریکا که به‌وسیلة حضور سخت‌افزاری و هم از طریق اصلاحات اقتصادی، سیاسی و امنیتی طرح خاورمیانه بزرگ و با بهره‌مندی از منابع نفت و گاز خاورمیانه دنبال می‌شود و در نهایت ادغام خاورمیانه را در نظام اقتصاد سیاسی جهانی دنبال می‌کند، از مهم‌ترین عناصر تأثیرگذار بر روند تحولات نوین در خاورمیانه است. این اهداف و طرح مذکور به‌دلیل راهبردی بودن، حتی در دوران شعار تغییرات سیاست خارجی امریکا در دوران باراک اوباما، به‌نظر نمی‌رسد با تحول جدی روبه‌رو شوند، اما منافع ملی و منطقه‌ای جمهوری اسلامی ایران را تحت تأثیر قرار خواهند داد. این اهداف عبارتند از: 1) تضمین جریان انرژی منطقه به‌سوی غرب؛ 2) پیشبرد فرایند به اصطلاح صلح خاورمیانه؛ 3) تأمین و تضمین منافع اسرائیل؛ 4) ستیز با اسلام سیاسی با عنوان مبارزه با تروریسم و بنیادگرایی؛ و 5)رویارویی با کشورهای مخالف منافع امریکا؛ 6) گسترش فرهنگ امریکایی در پوشش ایجاد دموکراسی، اقتصاد بازار آزاد و سکولاریزم در منطقه. چگونه اهداف راهبردی (و غیرقابل تغییر) امریکا در خاورمیانه منافع جمهوری اسلامی ایران را در منطقه تحت تأثیر قرار می‌دهد؟ در پاسخ: 1) در ابتدا به برخی بحران‌ها و ساختارهای تهدیدزای خاورمیانه که بهانه حضور امریکا در منطقه فراهم آمده‌اند می‌پردازیم. 2) آنگاه، سیاست‌های دوپهلو و دوگانة گسترش دموکراسی و حقوق بشری امریکا در خاورمیانه را مورد توجه قرار می‌دهیم. 3) سپس، چشم‌اندازهای نامتقارن تحولات خاورمیانه را که ضرورتاً در راستای منافع امریکا قرار ندارند مطالعه می‌کنیم. 4) در آخر نیز جایگاه و ابزارهای جمهوری اسلامی ایران برای مقابله با تهدیدات احتمالی و پیشبرد منافع ملی در خاورمیانه را کنکاش می‌نماییم.

کلیدواژه‌ها