خیزش مجدد ناسیونالیسم عربی _ عراقی در عراق (2003-2020)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دکتری روابط بین‌الملل دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

هژمونی گفتمان اسلام ‏گرایی سیاسی بعد از سال 2003، منازعات فرقه ‏ای و ظهور داعش در سال 2014، از عواملی بوده ‏اند که باعث کم ‏توجهی به تأثیرات «ناسیونالیسم عربی _عراقی» در عرصه سیاسی عراق جدید شده‏ اند، اما ناسیونالیسم عربی _عراقی، ریشه دیرینی در تاریخ مدرن عراق دارد و تا سال 2003، در قالب مدل‏ های مختلف، گفتمانی مسلط در صحنه سیاسی بوده است. تأثیرات این گفتمان سیاسی، از اشغال عراق تا به امروز نیز، امری مشهود بوده است. این تأثیرگذاری را می ‏توان در پیروزی برخی از نیروهای سیاسی ناسیونالیست سکولار و مذهبی در انتخابات ‏ها، گفتار سیاسی رهبران سیاسی و تلاش آن ها جهت متوازن ‏سازی روابط عراق با کشورهای دیگر ملاحظه کرد. مقاله حاضر، نه تنها به دو گفتمان اصلی ناسیونالیستی در تاریخ عراق مدرن پرداخته، بلکه نقش مهم این ایدئولوژی را بعد از سال 2003 کاوش کرده است. به نظر می ‏رسد، با توجه به ناکارآمدی نیروهای سیاسی مسلط بر صحنه سیاسی در این دو دهه و چالش ‏های متعددی که پیشروی حکمرانی باثبات و دموکراتیک در این کشور قرار دارد، توسل به گفتمان ناسیونالیستی و نقش آن در بسیج سیاسی در آینده بیش از پیش افزایش یابد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Rise of Iraqi/Arab Nationalism in Iraq (2003-2020)

نویسنده [English]

  • Ayoub Menati
Ph.D. in International Relations, University of Tehran; Tehran, Iran
چکیده [English]

The hegemony of the discourse of political Islamism after 2003, sectarian strife, and the rise of ISIS in 2014 have been factors that have underestimated the impact of Iraqi-Arab nationalism on the new Iraqi political arena. But Iraqi-Arab nationalism has long roots in modern Iraqi history and until 2003, in the form of various models, was the dominant discourse in the political arena. The effects of this political discourse have been evident since the occupation of Iraq. This influence can be seen in the victory of some secular and religious nationalist political forces in the elections, the political speech of the political leaders, and their efforts to balance Iraq's relations with other countries. The present article not only deals with the two main nationalist discourses in the history of modern Iraq but also discusses the important role of this ideology after 2003. It seems, according to the ineffectiveness of political parties dominating the political scene in these two decades and the numerous challenges facing stable and democratic governance in this country, the resort to the nationalist discourse and its role in political mobilization will increase in the future.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Iraqi nationalism
  • political Islamism
  • the new Iraq
  • Ba'athist pan-Arabism
  • nation-building

مراجع

  • احمدی، کوروش (1384). روند تدوین قانون اساسی عراق: تحلیل‏ ها و دیدگاه‏ ها، در عراق پس از سقوط بغداد. چ اول. تهران: مرکز چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه.
  • اسمیت، آنتونی و جان ‏هاچینسون (1386). ملی‏گرایی. ترجمه: مصطفی یونسی و علی مرشدی زاد. چ اول. تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی غیرانتفاعی.
  • اسمیت، آنتونی دی (1383). ناسیونالیسم، نظریه، ایدئولوژی، تاریخ. ترجمه: منصور انصاری. چ اول. تهران: مؤسسه مطالعات ملی.
  • الحلو، مشتاق (1397). «پیامها وپیامدهای انتخابات پارلمانی عراق». مرکز مطالعات ایرانی انکارا. 10خرداد. در: https://iramcenter.org/fa/results-of-the-iraqi-general-elections.
  • ان ویلی.،جویس (1372). نهضت اسلامی شیعیان عراق. ترجمه: مهوش غلامی. چ اول. تهران: انتشارات اطلاعات.
  • ایبیش،حسین (1398). «ناآرامی های عراق، فرصتی برای کشورهای عربی حوزه خلیج فارس». دیپلماسی ایرانی. 1 آبان. در: http://www.irdiplomacy.ir/fa/news/1987027.
  • بال، ترنس و ریچارد دگر (1382). ایدئولوژی‏ های سیاسی و آرمان دموکراتیک. ترجمه: احمد صبوری. چ اول. تهران: مرکز چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه.
  • پورفرد، مسعود (1398). «بحران عراق؛ ریشه‌ها و پیامدها». پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی. 28 آبان. در: http://iict.ac.ir/iraq-3.
  • پی یر درینیک. ژان (1368). خاورمیانه در قرن بیستم. ترجمه: فرنگیس اردلان. چ اول. تهران: انتشارات جاویدان.
  • خاکرند، شکرالله و سیاوش یدالهی (1398). «بررسی نقش نظام آموزشی و ناسیونالیست‏های عرب در گسترش ایدئولوژی ناسیونالیسم در عراق». فصلنامه پژوهش های تاریخی. س یازدهم. ش چهارم. پیاپی 44.
  • خدوری، مجید (1374). گرایش‏های سیاسی در جهان عرب. ترجمه: عبدالرحمن عالم. چ سوم. تهران: موسسه انتشارات وزارت امور خارجه.
  • رجایی، فرهنگ (1381). اندیشه سیاسی معاصر عرب. چ اول. تهران: انتشارات مرکز پژوهش‏های علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه.
  • گلنر، ارنست (1388). ناسیونالیسم. ترجمه: سید محمدعلی تقوی. چ اول. تهران: نشر مرکز.
  • محمدی، محمدرضا (1397). «عربستان، انتخابات عراق و مسیر بازگشت به ناسیونالیسم عربی». مؤسسه مطالعات و تحقیقات بین‏المللی ابرار معاصر. 1 خرداد. در: .https://tisri.org/?id=tdjsecrk
  • نشاشیبی، ناصرالدین (1357). در خاورمیانه چه گذشت. ترجمه: م. ح. روحانی. چ اول. تهران: انتشارات توس.
  • وینسنت، اندرو (1378). ایدئولوژی‏های مدرن سیاسی. ترجمه: مرتضی ثاقب‏فر. چ اول. تهران: انتشارات ققنوس.
  • Alaaldin, R. (2018). Sectarianism, Governance, and Iraq's Future. Brookings Doha Center Analysis Paper, (24).
  • Al-Shadeedi, Hamzeh and van Veen, Erwin(2020). "Iraq’s adolescent democracy Where to go from here", Clingedael, Netherlands Institute of International Relation, CRU Report,( 1-50).
  • Baram, A. (1991). Culture, history and ideology in the formation of Ba'thist Iraq, 1968-89. Springer.
  • Beehner,Lionel(2005). "Iraq’s Parliamentary Elections: An Explainer", available at: https:// www.cfr.org/ backgrounder/ iraqs-parliamentary-elections- explainer.
  • Blaydes, Lisa(2015). Iraqi Nationalism and the Iran-Iraq War,In: Rethinking Nation and Nationalism Memos, The Project on Middle East Political Science.
  • Cordesman, A. H., & Davies, E. R. (2008). Iraq's insurgency and the road to civil conflict (Vol. 2). Greenwood Publishing Group.
  • Dawood, I. (2016). Moats, Walls, and the Future of Iraqi National Identity. Istituto Affari Internazionali.
  • George, Susannah(2018). "Iraqi Shiite cleric gained ground with nationalist voice", Available at:https://www.pbs.org/newshour/world/iraqi-shiite-cleric-gained-ground-with-nationalist-voice.
  • Cordesman, A. H. (2007). Iraq’s Sectarian and Ethnic Violence and the Evolving Insurgency. Washington DC, Center for Strategic and International Studies Arleigh A. Burke Chair in Strategy.
  • Isakhan, B. (2011). Targeting the symbolic dimension of Baathist Iraq: cultural destruction, historical memory, and national identity. Middle East Journal of Culture and Communication, 4(3), 257-281.
  • Katzman, Kenneth (2009). "Iraq: Politics, Elections, and Benchmarks", December 8, Congressional Research Service.
  • Kirmanj,Sherko(2010). The Clash Of Identities in Iraq, In:Iraq Between Occupations,Perspectives From 1920 to The Present, Edited by Amatzia Baram and Others,New York,Palgrave Macmillan.
  • Kermanj, Sherko (2013). Identity and Nation in Iraq. Usa: Lynne Rienner Publisher,Inc.
  • Kirmanj, S., & Bengio, O. (2014). Kurdish integration in Iraq. Kurdish awakening: Nation building in a fragmented homeland, 83-98.
  • Natali, D. (2015). The Islamic State’s Baathist roots. Al Monitor, 24 , available at: https:// www. al-monitor. com/ pulse/ originals/ 2015/04/ baathists-behind-the-islamic-state.html.
  • Otterman, Sharon (2005). "Iraq: The interim government leaders",February 02, 2005,available at: https://www.cfr.org/backgrounder/iraq-interim-government-leaders
  • Pirnie, B., & O'Connell, E. (2008). Counterinsurgency in Iraq (2003-2006) (Vol. 2). Rand Corporation.
  • Sayej, C. M. (2018). Patriotic Ayatollahs: Nationalism in Post-Saddam Iraq. Cornell University Press.
  • Schmidt, S. (2008). Shia-Islamist political actors in Iraq: Who are they and what do they want?. Danish Institute for International Studies (DIIS).
  • Seeberg, P. (2007). The weakening of the Arab States: Pan-Arabism re-revisited after the invasion of Iraq.
  • Patel, D. S. (2018). How Oil and Demography Shape Post-Saddam Iraq. Crown Center for Middle East Studies.
  • Wicken, S. (2013). Iraq's Sunnis in Crisis. Institute for the Study of War.
  • Young, Michael (2018), "Does Muqtada al-Sadr Pose a Threat to Iran’s Influence in Iraq?" ,Available at: https://carnegie-mec.org/diwan/76573.
  • Kedourie, S. (1962). Arab nationalism: An anthology. Univ of California Press.
  • Rieffer, B. A. J. (2003). Religion and nationalism: Understanding the consequences of a complex relationship. Ethnicities, 3(2), 215-242.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار