آینده‌پژوهی رویکردهای ایالات متحده و چین در حوزۀ راهبردی ایندوپاسیفیک و راهکارهای تحصیل منافع ملی جمهوری اسلامی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری آینده‌پژوهی دانشگاه و پژوهشگاه عالی دفاع ملی و تحقیقات راهبردی، تهران، ایران.

2 دانش آموخته ارشد روابط بین الملل دانشگاه گیلان، رشت، ایران.

چکیده

در پژوهش حاضر تلاش شده است تا ضمن تحلیل تهدیدات ناشی از کنشگری ایالات متحده و چین در حوزۀ راهبردی ایندوپاسیفیک، آیندۀ تأثیرات رقابتِ رخ‌نموده بر منافع جمهوری اسلامی ایران با کمک روش سناریونویسی توصیف و تحلیل شود. این پژوهش بر مبنای نتایج به‌دست‌آمده از نوع کاربردی و با توجه به اینکه در خلال آن برای پاسخ به پرسش اصلی تحقیق، یعنی «چگونگی تأثیر آیندۀ تهدیدات رویکردهای چین و آمریکا در حوزۀ ایندوپاسیفیک بر منافع ایران» به توسعۀ یکی از انواع روش‌های کیفیِ نگارش سناریوی موسوم به «GBN» پرداخته، از نوع توسعه‌ای بوده است. علاوه بر این، پژوهش پیش ‌رو از نوع اکتشافی و با عنایت به توصیف وضعیت کنونی منازعات و عوامل شکل‌دهندۀ فضای فعلی و آیندۀ تهدیدات روابط واشنگتن و پکن، توصیفی بوده است. همچنین از طریق مصاحبه با خبرگان و گروه‌های کانونی، عوامل کلیدی و پیشران‌های مؤثر بر روابط مورداشاره استخراج شده و با توجه به عدم قطعیت‌های کلیدیِ مستخرج از پرسش‌نامه‌های توزیعی در میان 25 نفر از خبرگان، متولیان و سیاست‌گذاران حوزۀ سیاست خارجی و روابط بین‌الملل، چهار سناریو تدوین گشته است: 1) بدترین: تضمین امنیت انرژی چین؛ 2) بهترین: وقوع جنگ اقتصادی و تجاری میان چین و ایالات متحده؛ 3) تداوم روند کنونی: عدم وقوع جنگ تجاری و اقتصادی میان چین و ایالات متحده؛ 4) ناتوانی چین در تضمین امنیت انرژی. در ادامه به‌تناسب سناریوها و به‌تفصیل، علاوه بر ارائه پیش‌نشانگرهای وقوع سناریوها، توصیه‌های راهبردی، سیاست‌ها و راهکارهایی برای مدیریت هر یک پیشنهاد شده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Futures Studies the Approaches of the United States and China in the Indo-Pacific Strategic Area and Strategies for Studying the National Interests of the Islamic Republic of Iran

نویسندگان [English]

  • Mohsen Noruzi 1
  • Mehrdad Alepour 2
1 Ph.D. of Future Studies, Supreme National Defense University, Tehran, Iran.
2 Graduate of International Relations, University of Guilan, Rasht, Iran.
چکیده [English]

In the present study, while analyzing the threats posed by the actions of the United States and China in the Indo-Pacific strategic area, the future of the effects of competition on Iran's interests is analyzed using the scriptwriting method. It should be noted that the leading research based on the obtained results is of practical type and considering that during it to answer the main question of the research, namely how the future threats of Sino-US approaches in the Indo-Pacific area to Iran's interests, It deals with a variety of qualitative methods of script writing called GBN. In addition, the present study is descriptive in nature and is descriptive of the current context of the conflict and the factors that shape the current and future threats of Washington-Beijing relations. Attempts have been made to extract key factors and drivers of these relationships through interviews with experts and focus groups, and given the key uncertainties extracted from the distributed questionnaires among 25 security, scientific and diplomatic experts, four scenarios: 1) Worst: Ensuring China's energy security; 2) The best: the occurrence of economic and trade war between China and the United States; 3) Continuation of current trends: no trade and economic war between China and the United States; 4) China's inability to ensure energy security, which in accordance with the scenarios and in detail in addition to the indicators of the occurrence of scenarios, strategic recommendations, policies and strategies to manage each.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Futures Studies
  • Indo-Pacific
  • Scenario Writing
  • Strategic Approach
  • GBN
ارغوانی پیر سلامی، فریبرز و اسمعیلی، مرتضی (1393). نظام بین‌المللی در حال گذار و روابط دوجانبه آمریکا و چین (2010-1991)، مجله سیاست دفاعی، 22 (88.).
امینی، سید جواد. نوروزی، محسن. سلیمی، حسین. مبینی، محمد (1399). کاربست روش‌های آینده‌پژوهی در مطالعات امنیتی با تأکید بر تکنیک سناریونویسی GBN، فصلنامه امنیت ملی، ۱۰ (35).
باقری دولت‌آبادی، علی و درج، حمید (1397). «سیاست دونالد ترامپ و مسئله هسته‌ای کره شمالی»، فصلنامه سیاست جهانی، ۷ (2).
بل، وندل (1392). مبانی آینده‌پژوهی، ترجمه مصطفی تقوی، محسن محقق، تهران: انتشارات مرکز آینده‌پژوهی علوم و فناوری.
چرماک، توماس جی (1393). برنامه‌ریزی بر پایه سناریو، ترجمه سعید خزایی و مریم وکیل زاده، اصفهان: انتشارات شاخص پژوه.
حیات مقدم، امیر. فرجی راد، عبدالرضا. سرور، رحیم (1398). راهبردهای جمهوری اسلامی ایران در جنگ تحمیلی برای مقابله با حمایت کشورها از عراق و نحوۀ به‌کارگیری آن‌ها در تهدیدات آینده، فصلنامه مطالعات بین‌رشته‌ای دانش راهبردی 9 (34).
خدا قلی پور، علیرضا (1396). ابتکار کمربند - راه چین و تأثیر آن بر منافع ملی جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه سیاست خارجی، 31 (1).
خزایی، سعید و حسینی گلکار، مصطفی (1394). جستارهایی در باب آینده‌پژوهی، تهران: مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور.
خضری، رؤیا (1390). استراتژی آمریکا و چین در منطقه آسیا - پاسیفیک: همکاری و تعارض، فصلنامه سیاست خارجی، 25 (3).
درّی نوگورانی، حسین. عباس‌زاده، حسن. نقی‌زاده، یحیی (1398). طراحی راهبردهای دفاع اقتصادی (برگرفته از رهنمودها و اسناد ابلاغی مقام معظم رهبری)، فصلنامه مطالعات دفاعی استراتژیک، 17 (76).
دهشیری، محمدرضا و زهرا، بهرامی (1394). نگاه استراتژیک چین به بریکس، فصلنامه مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز، 21 (89).
رفیع، حسین و بختیاری جامی، محسن (1392). استراتژی آمریکا در تقابل بانفوذ اقتصادی و سیاسی - امنیتی چین در آسیای مرکزی، فصلنامه آسیای مرکزی و قفقاز، 83.
رکابیان، رشید و عله‌پور، مهرداد (1399). آوردگاه ایندوپاسیفیک و رویارویی پکن و واشنگتن در عصر پساجنگ سرد (2019 - 2010)، پژوهش‌نامۀ ایرانی سیاست بین‌الملل، 8 (2).
سلیمان پور، هادی (1393). آمریکا و چین و چشم‌انداز نظام بین‌الملل، پژوهشنامه علوم سیاسی، 9 (3).
شفیعی، نوذر (1399). تجزیه‌وتحلیل نقش اروپا در بازی بزرگ ایندوپاسیفیک، فصلنامه روابط خارجی، ۱۲ (3).
طباطبایی، سید علی (1390). بررسی تطبیقی رویکرد راهبردی چین، روسیه، آمریکا، هند، پاکستان و ایران به سازمان همکاری شانگهای، فصلنامه راهبرد، 20 (6).
عراقچی، عباس و سبحانی، مهدی (1391). تقابل سرد در آسیا؛ پیامد رویکرد نظامی جدید آمریکا در آسیا - پاسیفیک، فصلنامه روابط خارجی، ۴ (4).
فولز، جیب و همکاران (1391). دریچه‌ای به مطالعات آینده، درس‌نامه آینده‌پژوهی، خلاصه‌شده توسط مسعود منزوی، تهران: مرکز آینده‌پژوهی علوم و فناوری دفاعی.
کرمی، رضا (1399). مدیریت چالش‌های امنیتی در جنوب غرب آسیا (مطالعه موردی افراط‌گرایی مذهبی)، فصلنامه امنیت ملی، 10 (35).
Andrew, Scobell (2020). "Constructing a US – China Rivalry in the Indo Pacific & Beyond", Journal of Contemporary China, Vol. 30, pp. 69 – 84.
Brzezinksi, Zbigniew & Mearsheimer, John J. (2005). "Clash of the Titans", Foreign Policy, Jan/Feb, Issue 146.
Buzan, Barry (2014). "Brilliant but Now Wrong: A Sociological & Historical Sociological Assessment of Gilpin’s War & Change in World Politics", Cambridge University Press. By -economist-Adam-smith-more-than-200-years-ago.
Chase, Michael S et al (2015). "China’s Incomplete Military Transformation: Assessing the Weaknesses of the People’s Liberation Army (PLA)". Rand Corporation.
Golshan, Tara. (2018). "Trump is calling backsides on exiting the Trans-Pacific Partnership trade deal", Vox Sentences, 12 April 2018, available at: https://www.vox.com/ policy-and-politics/ 2018/4/12/17230058/ trump-trans- pacific-partnership-trade-deal-renegotiate
Kai, He & Mingjiang, Li (2020). “Understanding the dynamics of the Indo Pacific: US – China Strategic Competition, Regional actors & beyond”, International Affairs, Vol. 96, No. 1, pp. 1 – 7.
Kuosa, T., (2011), "Practicing strategic foresight in government: the cases of Finland, Singapore and the European Union, S. Rajaratnam School of International Studies", first edition, Singapore, 116 p.
Mc Adams, D (2016). “The Mind of Donald Trump”, the Atlantic Journal.
Mearsheimer, John.J & Stephen M. Walt. (2016). "The Case for Offshore Balancing: A Superior U.S Grand Strategy", Foreign Affairs, July/August 2016 Issue, available at: https://www.foreignaffairs.com/ articles/unitedstates/2016.../case-offshore-balancing
National Security Strategy Of The United States Of America, 2017: 12, 18, 35.
Sahu, Arun K (2014), “Two to Tango: The U.S. & China in the Asia – Pacific”, Strategic Analaysis, Vol. 38, No. 4.
Summary Of The 2018 National Defense Strategy, 2018: 3, 4.
Titli, Basu (2020). "Sino – US Disorder: Power & Policy in Post – COVID Indo Pacific", Journal of Asian Economic Integration, Vol. 2, No. 2, pp. 159 – 179.
Weixing, Hu & Weizhan, Meng (2020). “The Us Indo Pacific Strategy & China’s Response”, the China Review, Vol. 20, No. 3, pp. 143 – 176.
Weixing, Hu (2020). “The United States, China & the Indo Pacific Strategy”, the China Review, Vol. 20, No. 3, pp. 127 – 14.