سیاست خارجی ترکیه در خاورمیانه: بنیان‌های محافظه‌کارانه، تجدیدنظرطلبانه و ایدئولوژیک

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد روابط بین‌الملل دانشگاه علامه طباطبایی

2 دکترای روابط بین‌الملل از دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

در این مقاله با هدف بررسی و شناخت ماهیت سیاست خارجی ترکیه در خاورمیانه و با کمک روش‌های تحلیل اهداف و تحلیل روند، به مطالعه اقدامات و اهداف سیاست خارجی ترکیه از سال 2003 تا 2018 پرداخته شده است. آنچه طی مطالعات انجام شده به دست آمد، نشان دهنده آن است که برخلاف آنچه در سایر منابع آمده است، سیاست خارجی ترکیه یک ماهیتی نیست بلکه سیاست خارجی این کشور در حال حاضر، به صورت همزمان دارای ماهیت چندگانه و چندبعدی است؛ به گونه‌ای که برخی اقدامات و اهداف ترکیه بیانگر ماهیت محافظه‌کارانه این کشور در عرصه سیاست خارجی است و برخی دیگر از اقدامات و اهداف آن، نشان‌دهنده ماهیت تجدیدنظرطلبانه و یا ماهیت ایدئولوژیک سیاست خارجی این کشور است. ترکیه در راستای سیاست خارجی محافظه‌کارانه خود از ترتیباتی که به تدریج و طی دوره‌ای طولانی حاصل آمده راضی است و در پی حفظ آنها است. این کشور در راستای سیاست خارجی تجدیدنظرطلبانه از بخشی از وضع موجود ناراضی و به دنبال تغییر آن و ایجاد وضع و نظم مطلوب است. ترکیه در راستای سیاست خارجی ایدئولوژیک خود نیز به دنبال دگرگونی در هنجارهای نظم موجود در منطقه و سلطه بر منطقه و برتری‌جویی ایدئولوژیکی است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Turkey's Foreign Policy in the Middle East: Conservative, Revisionist, and Ideological Foundations

نویسندگان [English]

  • Seyed Jalal Dehghani Firouz Abadi 1
  • Najmieh Pouresmaeili 2
1 Professor of the Allameh Tabataba'i University
2 PhD in International Relations from Allameh Tabataba'i University
چکیده [English]

Aimed to study the nature of the foreign policy of Turkey in the Middle East, by the use of goal analysis and trend analysis this paper has studied the actions and objectives of Turkish foreign policy since 2003. What has been achieved in the studies shows that, contrary to what has been mentioned in other sources, Turkish foreign policy is currently multi-dimensional in nature. In a way that some of Turkey's actions and objectives reflect the conservative nature of the country’s foreign policy, and others reflect the ideological and revisionist nature of its foreign policy. Turkey, in line with its conservative foreign policy, is content with arrangements that have been made gradually over a long period of time and seek to preserve them. this country, In line with the revisionist foreign policy, it is dissatisfied with the current status quo. And seek to change it and create a desirable order. Turkey, in line with its ideological foreign policy, is also seeking to change the norms of the order in the region, and dominate on the region and ideological excellence.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Foreign policy
  • turkey
  • nature
  • conservative approach
  • revisionist approach
  • ideological approach

مراجع

فارسی)
آتش، جنید. 16/11/2016. اردوغان: غرب شریک جرم تروریسم است. خبرگزاری آناتولی. http://aa.com
آنکارا/ خبرگزاری آناتولی. 12/01/2016. اردوغان: ایران سعی می‌کند فتیله روند خطرناک جدیدی را روشن کند http://aa.com
احمدی، حمید و حاتم آبادی فراهانی، فاطمه. 1390. سیاست داخلی و خارجی ترکیه از دیدگاه حزب عدالت و توسعه، دانشنامه حقوق و سیاست، شماره 15: 42-11.
اسپوتنیک. 10/11/2016. کارشناس در مورد همکاری ترکیه و روسیه: آنکارا به واقعیت پی می‌برد https://ir.sputniknews.com/opinion/201611101981669/
استانبول/خبرگزاری آناتولی. 26/08/2016. اردوغان: ترکیه پیوسته در حال پیشرفت است http://aa.com
استانبول/ خبرگزاری آناتولی. 09/08/2016. اردوغان: ترکیه و روسیه برای رسیدن به روابط فراتر از سابق عزم راسخ دارند http://aa.com
استانبول/ خبرگزاری آناتولی. 21/07/2017. اردوغان: نمی‌توانید به وجهه ترکیه خدشه وارد کنید http://aa.com
استانبول/خبرگزاری آناتولی. 28/07/2017. فعالیت نیروگاه‌های هسته‌ای ترکیه تا سال 2030 آغاز می‌شود http://aa.com
استانبول/ خبرگزاری آناتولی. 09/08/2016. اردوغان: ترکیه و روسیه برای رسیدن به روابط فراتر از سابق عزم راسخ دارند http://aa.com
استانبول/ خبرگزاری آناتولی. 21/05/2017. اردوغان: حزب عدالت و توسعه نماد اصلاح در ترکیه است، خبرگزاری آناتولی، http://aa.com
استانبول/خبرگزاری آناتولی 19/09/2017 اردوغان: ساختار شورای امنیت باید اصلاح شود http://aa.com
باشگاه خبرنگاران جوان. 23 خرداد 1395. علل حضور نظامی ترکیه در خلیج فارس/ افزایش همکاری ناتو با منطقه، باشگاه خبرنگاران جوان، http://www.yjc.ir
بی‌بی‌سی فارسی. 1 مارس 2017. روحانی به اردوغان: ایران با نقض تمامیت ارضی کشورهای منطقه مخالف است http://www.bbc.com/persian/iran-39133028
پاریس/ خبرگزاری آناتولی. 05/07/2017. اردوغان: تا وقتی که قطر نخواهد، پایگاه هوایی خود را تعطیل نخواهیم کرد http://aa.com
پایگاه خبری تحلیلی انتخاب. 07 دی 1394. اردوغان: اگر ایران پشت اسد نایستاده بود، اکنون بحثی در مورد سوریه وجود نداشت/ما نوادگان عثمانی‌ها هستیم که از سرزمینی وسیع حفاظت می‌کردند/میان ظالمان و گروه‌های تروریستی تفاوتی قائل نیستیم http://www.entekhab.ir/fa/news
پشنگ.، اردشیر و زمردی، زهرا. 1393. بررسی تحولات سیاسی عراق در پرتو سیاست خارجی ایران، ترکیه و عربستان، فصلنامه سیاست خارجی، سال بیست و هشتم، شماره 3، 499-477.
توکیو/ خبرگزاری آناتولی. 21/06/2017. دیدار وزرای خارجه ترکیه و ژاپن در توکیو http://aa.com
جنتی. علی. 1390.  ترکیه و مسئله فلسطین (از نگاه دیگران)، تهران: پژوهشکده تحقیقات راهبردی، پژوهش 29.
خبرگزاری جمهوری اسلامی. 19 اردیبهشت 1396. سیزدهمین نمایشگاه بین‌المللی صنایع دفاعی در استانبول برپا شد.
http://www.irna.ir/fa/News/82523251
دبی- العربیه. نت فارسی. 17 فوریه 2017. مشروح گفت‌و‌گوی مفصل رجب طیب اردوغان با شبکه العربیه https://farsi.alarabiya.net/fa/middle-east
دبی- العربیه. نت فارسی. 14 سپتامبر 2011. اخوان‌المسلمین آن را دخالت در امور کشورشان برشمردند، پیشنهاد اردوغان برای تدوین قانون اساسی لائیک در مصر جنجال آفرید http://www.alarabiya.net/articles/2011/09/14/166837.html
دبی- العربیه. نت فارسی. 3 مه 2015. دستیار اردوغان: زیانی که ایران به جهان اسلام زد بیش از اسرائیل است https://farsi.alarabiya.net/fa/middle-east
دویچه وله فارسی. 24/10/2014. انتقاد شدید اردوغان از سیاست خامنه‌ای در سوریه http://www.dw.com
رنجبر محمدی. مصطفی. 17 مرداد 1396. تناقض در سیاست خارجی ترکیه/ فلسطین یا جهان اسلام؟ الوقت. http://alwaght.com
عطایی، فرهاد. شکاری، حسن و عزیزی، حمیدرضا. 1391. سیاست خارجی دولت عدالت و توسعه ترکیه در قفقاز جنوبی، فصلنامه راهبرد، شماره 63: 66-37.
غلامی، طهمورث. 1393. ماهیت دولت و امنیت منطقه‌ای در خاورمیانه (رساله دکترا)، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران.
طباطبایی، سید محمد و فضلی خانی، اکرم. 1393. سیاست خارجی ترکیه در قبال بیداری اسلامی در جهان عرب، فصلنامه مطالعات روابط بین‌الملل، دوره 7، شماره 25: 225-185.
گوهری مقدم، ابوذر و مددلو، رامین. 1395. ریشه‌های عثمانی‌گرایی در سیاست خارجی ترکیه (2002- 2015)، فصلنامه پژوهش‌های راهبردی سیاست، سال پنجم، شماره 17: 142-121.
وب سایت رسمی مؤسسه رادیو تلویزیون ترکیه، 03/07/2017. ترکیه وابستگی به خارج در زمینه صنایع دفاعی را از میان برمی‌دارد.
http://yenitrt.com/dari/trkhyh/2017/07/03/trkhyh-wbstgy-bh-khrj-drzmynh-sny-df-y-rzmyn-brmydrd-763520
نبوی، سیدعبدالامیر. 1390. اسلام‌گرایی و تغییر نسل (بررسی تجربه مصر)، رهیافت‌های سیاسی و بین‌المللی، شماره 25: 37-9.
نورالدین، محمد. 1383. ترکیه به کدام سو؟ (حزب عدالت و توسعه در قدرت)، ترجمه عبدالرضا همدانی، فصلنامه مطالعات خاورمیانه، شماره 1: 154-141.
واعظی، محمود. 1391. بحران‌های سیاسی و جنبش‌های اجتماعی در خاورمیانه؛ نظریه‌ها و روندها، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی.
وب سایت رسمی سازمان رادیو و تلوزیون دولتی ترکیه. 04/08/2017. اردوغان: ما نسل‌های مسلط بر فرهنگ و دین اسلام پرورش خواهیم داد
http://www.trt.net.tr/persian/trkhyh/2017/08/04/rdwgn-m-nsl-hy-mslt-br-frhng-w-dyn-slm-prwrsh-khwhym-dd-783988
وی.او.ای. نیوز. 25 شهریور 1390. بازتاب دیدار اردوغان از قاهره در مطبوعات جهان عرب
https://ir.voanews.com/a/turkey_egypt-2011-09-16-129940693/143078.html
هاکان. یاووز. 2009. سکولاریسم و دموکراسی اسلامی در ترکیه، ترجمه احمد عزیزی (1389)، تهران: نشر نی.
یاقوت، محی‌الدین. 2017/05/01. اردوغان: عدالتی در شورای امنیت سازمان ملل وجود ندارد، خبرگزاری آناتولی http://aa.com
 
انگلیسی)
Alessandri, Emiliano. 2010. “Turkey's New Foreign Policy and the Future of Turkey-EU Relations”. The International Spectator. Italian Journal of International Affairs. Volume 45: Issue 3. P. 85-100.
Bechev, Dimitav. 2011. "Turkey’s rise as a regional power". Springer Link. Volume 10. Issue 2. P. 173–179.
Bell. Alexandra and Loehrke. Benjamin. 23 NOVEMBER 2009. The status of U.S. nuclear weapons in Turkey, Bulletin of the Atomic Scientists.  https://thebulletin.org/status-us-nuclear-weapons-turkey
Cappello. John. Megahan. Patrick. Hannah. John and Schanzer. Jonathan. 2016. Covering the Bases Reassessing U.S. Military Deployments in Turkey After the July 2016 Attempted Coup d’État. A division of the FOUNDATION FOR DEFENSE OF DEMOCRACIES Washington. DC. FDD PRESS. http://www.defenddemocracy.org/content/uploads/ documents/Covering_the_Bases.pdf.
Davoutoglu, Ahmet. 2001. Stratejic Derinlik: Trukiye’nin Uluslararasi Konumu. basin 5. yayin: kore. Istanbul.
Davutoglu, Ahmet. 2009. “Evet Yeni Osmanlıyız.” haber7. http://www. haber7. com/ siyaset/ haber/ 456312- ahmet- davutogluevet- yeni- osmanliyiz.
Davutoglu, Ahmet. 2011. “Cihan Devleti 12 Yıl Içinde kurulacak.” Radikal. http://www.radikal.com.tr/politika/davutoglu_cihan_devleti_12_yil_icinde_kurulacak-1047285.
Davutoglu, Ahmet. 2013. “Bingazi'yi Erzurum'a Bağlayacağız.” En Son Habar.2013/5/7. http://www.ensonhaber.com/ahmet-davutoglubingaziyi-erzuruma-baglayacagiz-2013-03-03.html.
Davutoglu, Ahmet. 2013. “Şimdi Cözmenin Tam Vakti.” in Ihlas Son Dakika. 2013/5/10. http://www.ihlassondakika.com/haber/Davutoglu-Simdi-cozmenin-tamvakti_538393.html.
North Atlantic Treaty Organization. April 2014.The Istanbul Cooperation Initiative (ICI). https:// www. nato.int/ nato_ static/ assets/ pdf/ pdf_ 2014_04/20140331_140401-factsheet-ICI_en.pdf. P. 1-2.
FLOOD. REBECCA.  Aug 8, 2017. Turkey is trying to get an ATOMIC BOMB in secret weapons plan, warns expert. https://www.express. co.uk/news/world/838694/Turkey-atomic-bomb-Recep-Tayyip-Erdo-an-nuclear-weapon-fears
Ibrahim. Fouad. 2006. The Shi'is of Saudi Arabia. London: Saqi Press.
Kaya, M.K & Karaveli, Halil. 2009. “Vision or Illusion? Ahmet Davutoglu's State of Harmony in Regional Relations”. Turkey Analyst. vol. 2. no. 11. 5 June 2009. P. 1-3.
Leurdijk, Dick A. 2004. NATO’s Mediterranean Dialog The Emergence of a Front Line in the War on Terrorism. Atlantische Commissie. Retrieved 04 from: https://www.atlcom.nl/ap_archive/pdf/ AP% 202004% 20nr. %204/Leurdijk.pdf. P. 1-6.
Nichols. Tom. Stuart. Douglas. McCausland. Jeffrey D. (Editors) (April 2012) TACTICAL NUCLEAR WEAPONS AND NATO. Strategic Studies Institute (SSI) ISBN 1-58487-525-9. http://ssi.armywarcollege.edu/ pdffiles/pub1103.pdf.
Reuters. SEPTEMBER 27. 2013 Chinese firm wins Turkey's missile defense system tender. Reuters. http://www.reuters.com/article/us-trump-asia/trump-warns-rogue-regime-north-korea-of-grave-danger-idUSKBN1D809B
Schweller, Randall L. 2014. "China’s Aspirations and the Clash of Nationalisms in East Asia: A Neoclassical Realist Examination." International Journal of Korean Unification Studies. 23.2 . P. 1-40.
Shalal. Andrea. DECEMBER 11. 2014. Italy. Turkey to service F-35 jet. engine in Europe: Pentagon. Reuters. http://www.reuters.com/article/us-lockheed-fighter-maintenance/italy-turkey-to-service-f-35-jet-engine-in-europe-pentagon-idUSKBN0JP21J20141211.
Rühle, Hans. September 22. 2015. Is Turkey Secretly Working on Nuclear Weapons?. The National Interest. http://nationalinterest.org/feature/ turkey- secretly-working-nuclear-weapons- 13898.
The Scientific and Technological Research Council of Turkey. n.d. Vision 2023. tubitak.gov.tr. http://www.tubitak.gov.tr/en/about-us/policies/ content-vision-2023.
Venetis, Evangelos. 2014. The Struggle between Turkey & Saudi Arabia for the Leadership of Sunni Islam. Research Fellow, Middle Eastern Studies Programme, ELIAMEP, Greece. https://www.files.ethz.ch/isn/ 176753/WORKING-PAPER-_Venetis-Ev.pdf. P. 1-12.
Woolf, Amy F. August 2. 2016. U.S. Nuclear Weapons in Turkey. the Federation of American Scientists (IN10542). https://fas.org/sgp/ crs/nuke/ IN10542.pdf. P. 1-2.
Williams, Stuart and Ozerkan, Fulya . 14 May 2016. Resentment over Sykes-Picot deal still drives Turkey foreign policy. Middle East Eye. http://www.middleeasteye.net/news/resentment-over-sykes-picot-deal-still-drives-turkey-foreign-policy-1388324353.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار